در بخش نخست مصاحبه با مهندس محسن یوسف‌پور (مدیرکل راهکارهای سازمانی ایرانسل) خواندیم که چگونه صنعت حمل‌ونقل با کمک اپراتورها توسعه داده می‌شود. آن‌چه در توسعه صنعت حمل‌ونقل ایران بسیار مهم است، فراهم شدن زیرساخت‌های ارتباطاتی و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپی است که در این زمینه فعالیت می‌کنند. بنابراین شاهین کانکتد را می‌توان یک پیشرفت در این حوزه دانست. در بخش پایانی این گفت‌وگو مهندس محسن یوسف‌پور درباره برنامه‌های ایرانسل برای توسعه خودرو متصل و تکنولوژی‌های مرتبط با آن توضیحاتی ارائه کرد که در ادامه می‌خوانید.

ایرانسل به‌عنوان بزرگ‌ترین اپراتور دیتای ایران چه‌برنامه‌ای برای توسعه در بخش خودروهای متصل دارد و پیشنهاد شما به‌سازمان‌های ذی‌ربط مانند وزارت ارتباطات و صمت چیست؟

ما به‌عنوان اپراتور کمک ویژه‌ای به‌خودروهای متصل و Connectivity حمل‌ونقل می‌کنیم. در حال حاضر در کنار تولیدکنندگان خودروهای برقی نیز هستیم تا به‌فناوری متصل کردن خودروهایشان کمک کنیم. اما به‌نظر می‌رسد در این بخش باید هرکدام از بازیگران اصلی، نقش خود را ایفا کنند و حاکمیت نیز دو نقش جدی دارد.

یکی این‌که شرایطی فراهم شود تا ایرانسل و سایر خودروسازان بتوانند در کنار هم قرار گیرند و موانع قانونی برای این همکاری‌ها را برطرف کنند. موضوع دیگر در زمینه رگلاتوری و قانون‌گذاری است که در این بخش قانون‌گذاران به‌نحوی عمل کنند که این اکوسیستم بتواند به‌صورت ارکانیگ و طبیعی رشد کند. به‌نظر بنده این نگرش در موضوع های-تک نیز در بخش دولتی و حاکمیت وجود دارد. نقش بسیار موثری که معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و وزارت صمت (با حضور آقای دکتر منوچهر منطقی) در این زمینه دارد، غیرقابل چشم‌پوشی است.

با شناختی که ایشان از مسائل مربوطه دارد، فضاهای لازم را برای پیشرفت کار فراهم می‌کند. وزارت ارتباطات نیز برای این همکاری آمادگی لازم را دارد. باتوجه به‌این‌که ایرانسل به‌عنوان یک مجموعه‌ نزدیک به‌وزارت ارتباطات فعالیت می‌کند، اطلاع داریم که متولیان وزارت ارتباطات آمادگی هرگونه همکاری در این زمینه را دارند. به‌نظر بنده اگر نقش تسهیل‌گری و قانون‌گذاری به‌طور صحیح انجام شود، کمک بزرگی به این زیست‌بوم خواهد شد.

علاوه‌بر نصب سیستم eCall و bCall که توسط شرکت ایرانسل در پروژه شاهین کانکتد توسعه یافته است، چه‌سیستم‌های دیگری در این زمینه برای خودرو شاهین توسعه داده شده است؟

چندسالی است که ما با خودروسازان کوچک‌تر روی خودروهای سنگین در زمینه کانکتد کار، همکاری داریم و این موضوع، مفهوم نویی نیست که حالا بخواهم این‌طور عنوان کنم که ایرانسل برای نخستین‌بار است که با یک خودروساز درمورد استفاده از این تکنولوژی‌ها به‌توافق رسیده است؛ اما سرویس پایه‌ای که تعریف شده، این است که تمام اطلاعات خودرو که قابل خواندن و بررسی توسط دستگاه دیاگ یا هر تجهیزات دیگر آزمایشگاهی برای خودرو است، قابلیت ثبت داشته و باید برای سیستم خاصی ارسال شوند.

از سوی دیگر اطلاعاتی مانند این‌که بخواهیم خطای روی ECU خودرو را پاک کنیم یا اطلاعات جدید برای آن بنویسیم، پس از برقراری ارتباط از سمت شبکه با خودرو فراهم می‌شود و می‌توان این ارتباط را برقرار کرد. این کار به‌کمک زیرساختی فراهم می‌شود که روی خودرو ایجاد شده و ارائه خدماتی مانند eCall و bCall و انواع خدمات دیگر، به‌این مساله وابسته است که خودروساز بخواهد، چگونه و چه‌نوع خدماتی را روی محصول خود پیاده‌سازی کند.

این مقوله در حیطه اختیارات خودروساز است. خودروسازان می‌توانند به‌راحتی از این اطلاعات استفاده کنند و هر نوع خدمتی را روی محصولاتشان به‌مشتریان ارائه دهند. اگر بخواهم مثالی در این بخش برای شما بزنم، باید بگویم حدود یک ماه قبل خبری منتشر شد که کمپانی ب‌ام‌و گرمکن محصولاتش را به‌صورت پیش‌فرض نصب نمی‌کند؛ بلکه به‌عنوان یک سرویس مبتنی بر آبونمان (اشتراک) مالک خودرو می‌تواند آن را از کمپانی ب‌ام‌و دریافت کند و باید ماهانه هزینه‌ای را بابت آن پرداخت کند تا گرمکن صندلی برایش فعال شود. این سرویس کمپانی ب‌ام‌و، سرویسی است که زیرساخت آن فراهم بوده و خودروساز تشخیص داده به‌جای این‌که گرمکن صندلی را به‌عنوان یک خدمت پایه به‌مشتریان ارائه شود، به‌عنوان یک خدمت ارزش افزوده در اختیار مشتریان قرار بگیرد و بابت آن هزینه‌ای را دریافت کند.

این خدمات عملا روی زیرساخت خودرو متصل اتفاق می‌افتد و این امکان و زیرساخت فراهم می‌شود که اطلاعات سنسورهای خودرو بررسی شود و بتوان config ها (پیکربندی‌های) خودرو را از طریق شبکه و از راه دور انجام داد. در این صورت دست خودروساز در این زمینه باز است و هر نوع سرویس یا خدمات ارزش افزوده‌ای که بخواهد را می‌تواند برای مالکان خودروها فراهم کند. با توجه به‌این مساله، شرکت ایرانسل در بخش تکنولوژی می‌تواند ارتباط خودرو با خودرو و سایر تکنولوژی‌های مرتبط با این بخش را توسعه داده و به‌خودروسازان ارائه دهد. امیدواریم بتوانیم این سرویس را روی انواع خودروهای سواری ارائه دهیم.

با توجه به این‌که خودروسازان بزرگی مانند کمپانی آئودی، جنرال‌موتورز و مرسدس‌بنز تکنولوژی‌هایی مانند Vehicle-to-Vehicle یا V2V Communication را در زمینه ارتباط خودرو با خودرو توسعه داده‌ و درحال گسترش این سیستم‌ها در محصولاتشان هستند، در این بخش شرکت ایرانسل چه‌برنامه‌هایی برای توسعه بیشتر این تکنولوژی‌ها دارد؟

موضوع خودروهای متصل دارای ابعاد مختلفی است و آن‌چه این روزها توسط خودروسازان مطرح توسعه داده شده و به‌تازگی ایجاد شده، V2C یا Vehicle-to-Cloud (ارتباط خودرو با فضای ابری) و V2N یا Vehicle-to-Network (ارتباط خودرو با شبکه حمل‌ونقل) است. تکنولوژی‌های دیگری نیز در این زمینه وجود دارد؛ مانند V2I یا همان Vehicle-to-Infrastructure (ارتباط خودرو با شبکه زیرساخت حمل‌ونقل) و V2P یا همان Vehicle-to-Pedestrian (ارتباط خودرو با عابرپیاده) و همچنین ارتباط خودرو با خودرو Vehicle-to-Vehicle یا V2V Communication. اما سطح هوشمند و بالاتر این تکنولوژی‌ها، خودرو خودران است.

درحقیقت تمام خودروسازان مطرح به‌سمت این تکنولوژی آمده‌اند و آن را تجربه کرده‌اند. آن‌چه در خودرو شاهین توسط شرکت ایرانسل اجرا شد و در رویداد فناورانه خودروهای آینده 2 رونمایی شد، V2C یا V2N یعنی ارتباط خودرو با یک شبکه‌ است. درحال حاضر ما برای V2V یا ارتباط خودرو با خودرو هم برنامه‌هایی داریم.

اما درحال حاضر استراتژی شرکت ایرانسل بر این اساس است که ابتدا و در مرحله نخست V2C یا V2N یا همان زیرساخت Connectivity را فراهم کرده و گسترش دهد. پس از این‌که تمام خودروها به‌یک شبکه یا Cloud متصل شوند، راه‌اندازی سیستم V2V بسیار ساده‌تر می‌شود. ناگفته نماند که باید مساله‌ دیگری را هم درنظر گرفت و تکنولوژی‌هایی مانند V2V یا V2P یا موضوع خودروهای خودران به‌زیرساخت 5G در شبکه ارتباطات نیاز دارند.

به‌عنوان مثال یکی از مسائل مهم در V2V این است که فاصله بین خودروها برای اجتناب از تصادف کنترل ‌شود. این امر نیاز به‌یک تحلیل با عملکرد بسیار بالا و یک تاخیر (Latency) خیلی پایین روی شبکه دارد. به‌بیان ساده‌تر، اگر قرار باشد چنین ارتباطی با تاخیر دوثانیه‌ای به‌وجود آید، در همین زمان ناچیز تصادفی اتفاق افتاده و دیگر نمی‌توان کاری کرد.

با توجه به‌این موضوع، باید در چند صدم ثانیه یا حتی چند میلی‌ثانیه اطلاعات منتقل و تحلیل شود و پس از آن این اطلاعات به‌سمت سیستم بازگردد تا از تصادف خودرو جلوگیری شود. این تکنولوژی با زیرساخت 5G شدنی‌ است و شرکت ایرانسل برای این‌که بتواند چنین زیرساخت ارتباطی لایه پایین را ایجاد کند، موضوع توسعه 5G را با قدرت شروع کرده و تا پایان سال جاری بیش از 400 سایت را در سراسر کشور نصب خواهد کرد و برای سال‌های آتی نیز این برنامه ادامه دارد.

ایرانسل نخستین اپراتور حال حاضر کشور است که با قدرت این تکنولوژی را توسعه می‌دهد. ما امیدواریم توسعه 5G به‌موازات تثبیت V2C در صنعت‌خودرو کشور اتفاق بیفتد. زیرا زمانی که V2C رشد کند و به‌بلوغ آن برسیم و پس از آن به‌مساله V2V یا V2I ورود کنیم، شبکه 5G گسترده در کل کشور مورد نیاز است.