به گزارش «اخبار خودرو»،نیاز کشور به خودروهای تجاری طی سنوات گذشته بیش‌از همیشه احساس شده است؛ فرسودگی بیش از حد ناوگان و افزایش حجم آلاینده‌های ناشی از تردد این خودروهاه باعث شده تا توجه دولت، مردم و سازمان‌های مرتبط بیش‌از گذشته به نیازهای ناوگان حمل‌ونقل عمومی کشور جلب شود. اما به‌رغم تمام برنامه‌ریزی‌هایی که در این سال‌ها برای نجات خوددروهای تجاری کشور انجام شده، به دلیل عدم تخصیص و تامین اعتبارات لازم از سوی دولت، تا امروز دستاورد چشمگیری در این مسیر دیده نشده است و همچنان شاهد تردد مدل‌های فرسوده در جاده‌ها و شهرها هستیم. این درحالی است که براساس آمارهای منتشرشده، ناوگان تجاری کشور در تمام سگمنت‌ها به بیش از 200هزار دستگاه از انواع خودروهای تجاری نیاز دارد که بخش اعظمی از آن را اتوبوس و کامیون‌ها تشکیل داده است.
آمادگی تجاری‌سازان برای مشارکت در طرح‌های نوسازی
به‌رغم آن که در دهه اخیر، مشکلات بسیاری در مسیر تولید خودروهای تجاری وجود داشته است، اما تولیدکنندگان داخلی در این سگمنت‌ها تمام تلاش خود را به کار گرفته‌اند تا موفق به توسعه سبد محصولات و سهم‌خواهی از بازار داخلی شوند. بعد از گذر از روزهای افت تولید در نتیجه تحریم‌ها، طی دو سال اخیر تجاری‌سازان کشور موفق شدند آمار تولید خود را افزایش دهند. گرچه حجم تولید این خودروسازان هنوز درمقایسه با روزهای اوج، تفاوت فاحش و معناداری دارد، اما نشان‌دهنده غلبه این تولیدکنندگان بر مشکلات صنعت و بازار کشور است. این در حالی است که با اجرای درست طرح‌های نوسازی، می‌شد افزایش تولید را به خطوط تجاری‌سازان بازگرداند.
فرسودگی یک‌سوم ناوگان کشور و نیاز به 200هزار خودرو تجاری
با آنکه به نظر می‌رسد تجاری‌سازان کشور آمادگی لازم برای مشارکت در نوسازی کشور را داشته باشند و هر یک بتوانند سهمی درخور ظرفیت تولید خود دراین طرح‌ها داشته باشند اما آن طور که انتظار می‌رود دولت از این تولیدکنندگان حمایت نمی‌کند و عزمی برای نوسازی ناوگان تجاری نشان نمی‌دهد. این در حالی است که براساس آخرین گزارش سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای تا پایان سال 1400 تعداد کامیون‌های فعال در کشور 365 هزار و 89 دستگاه بوده که 101 هزار و 705 دستگاه از آن بالای 25 سال عمر دارند؛ یعنی حدود یک‌سوم از آن‌ها فرسوده بوده و نیازمند نوسازی و جایگزینی با مدل‌های فرسوده هستند. بنابراین می‌توان این طور اعلام کرد که بیش‌از 200 هزار دستگاه از انواع خودروهای تجاری در ناوگان کشور نیازمند نوسازی هستند اما اجرای طرح‌های مختلف نوسازی امکان جایگزینی کمتر از 1000 دستگاه از این خودروها را فراهم کرده است.
جدیدترین طرح نوسازی ناوگان هم شکست خورد
بعد از آنکه تقریبا تمام طرح‌های نوسازی ناوگان تجاری کشور به دلایل مختلف ازجمله عدم ثبات نرخ ارز و کم‌لطفی‌های مسئولان با شکست مواجه شد، طی دو سال اخیر نیز برنامه‌هایی به‌منظور دستیابی به ناوگانی بهینه، مطرح شد که این طرح‌ها برخلاف پیشینیان خود حتی به مرحل اجرا هم نرسیده‌اند و به‌نظر می‌رسد درگیر بوروکراسی‌های اداری شده و در گام‌های نخستین خود متوقف شده‌اند.
ازجمله این طرح‌ها، طرح نوسازی 100هزار دستگاه از خودروهای جاری طی 5 سال بود که با گذشت حدود یک سال از برنامه‌ریزی برای اجرا، هنوز اقدام مشخصی برای آن صورت نگرفته است. این در حالی است که براساس دستورالعمل‌های این طرح، انتظار می‌رفت تا امروز حدود یک‌پنجم از خودروهای مدنظر یعنی 20هزار دستگاه، جایگزین شده باشند. اما آمار جایگزینی این خودروها تا امروز صفر بوده است. بنابراین می‌توان گفت با تاثیرپذیری از قیمت‌ها، این طرح هم مانند دیگر موارد مشابه با شکست مواجه شده است.
سوخت، آلایندگی و ایمنی؛ سه فاکتور مهم نوسازی ناوگان
در شرایطی طرح‌های مختلف نوسازی با وقفه روبه‌رو هستند که نیاز به اجرای این طرح در سال‌های اخیر شدت گرفته است. مهم‌ترین هدف از بهینه‌سازی ناوگان تجاری کشور، کاهش مصرف سوخت است. خودروهای موجود در ناوگان کشور به ازای هر 100 کیلومتر بین 15 تا 20 کیلومتر مازاد مصرف سوخت دارند که ناشی از قدیمی‌بودن موتورها و استهلاک این خودروهاست. افزایش مصرف سوخت به‌طور قطع گستردگی آلاینده‌های محیطی را به همراه دارد که می‌تواند یکی دیگر از الزامات نوسازی ناوگان تجاری کشور باشد. از سوی دیگر، قدیمی بودن خودروهای تجاری، ایمنی جاده‌ها را کاهش داده و نیاز به خودروهایی با تکنولوژی‌های مدرن را افزایش می‌دهد. این سه فاکتور دست‌دردست یکدیگر، خروج مدل‌های فرسوده و استفاده از محصولات روز دنیا در ناوگان را به یک الزام تبدیل می‌کنند که دولت‌ها باید آن را در اولویت‌های خود قرار داده و نگاه جدی‌تری به نوسازی داشته باشند و سرمایه‌گذاری در این بخش را افزایش دهند و فارغ از نوسانات ارز با برنامه‌ای دقیق به سوی نوسازی گام بردارند.
