وضعیت صنعت و بازار خودروهای تجاری از آن زمان که تحریم‌ها بر کشور سایه افکند، بحرانی‌تر از گذشته شد. هرچند به‌رغم سابقه نیم‌قرنی خودروسازان تجاری کشور، تولید در این صنعت چندان درخشان نبود و همچنان تولیدکنندگان بیشترین سهم خود را از مونتاژ به‌دست می‌آورند. بعد از خروج خودروسازان اروپایی به واسطه تحریم‌ها، این صنعت رو به افول گذاشت و همان سهم مونتاژ را هم در اختیار محصولات چینی قرار داد. بعد از آن، بنا به دلایل دیگری از جمله افزایش نرخ ارز و کاهش قدرت خرید، بازار این خودروها نیز دچار بحران شد؛ شرایطی که براساس گفته برخی فعالان صنعت حمل‌ونقل همچنان در بازار خودروهای تجاری سنگین و نیمه‌سنگین دیده می‌شود و تبعاتی بسیاری را برای صنعت حمل‌ونقل بار در کشور داشته که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، افزایش فرسودگی ناوگان باری است.
قیمت‌های سربه‌فلک کشیده باری‌های سنگین و کاهش قدرت خرید
بازار خودروهای تجاری با شرایط بحرانی در سال‌های اخیر روبه‌رو شده و هم‌راستا با افزایش بی‌رویه قیمت این محصولات، قدرت خرید متقاضیان جدید به شدت کاهش یافته، این در حالی است که مالکان خودروهای قدیمی‌تر نیز امکان نوسازی خودروهای خود را از دست داده‌اند.
در همین خصوص رضا زنجانی، یکی از فعالان صنعت حمل‌ونقل کشور به «دنیای‌خودرو» اظهار کرد: «پنج سال پیش، بسیاری از مالکان خودروهای تجاری می‌توانستند با فروش خودرو و هزینه‌های معقول‌تری نسبت‌به تعویض خودروهای قدیمی خود اقدام کنند، اما طی پنج سال گذشته قیمت این خودروها با نرخ ارز بسیار بالا رفت و قدرت خرید بسیاری از مالکان کم شد.»
وی در ادامه بیان کرد: «امروز اگر کسی قصد داشته باشد برای اولین بار وارد صنعت حمل‌ونقل شود باید حداقل ۵میلیارد تومان هزینه خرید خودروهای چینی را بدهد.»
وی اضافه کرد: «این در حالی است که مدل‌های اروپایی حتی اگر در بازار یافت شوند، حدود ۱۰میلیارد تومان هزینه روی دست خریدار خواهند گذاشت.»
وی در ادامه گفت: «حتی مالکان کامیون‌ها و کشنده‌های قدیمی هم با فروش محصولات خود، تنها می‌توانند تا ۲میلیارد تومان از هزینه‌ها را پوشش دهند و باید بسته به مدل خریداری‌شده بین ۳ تا ۷میلیارد تومان نیز آورده نقدی داشته باشند.»
بازار و صنعت خودروهای تجاری به حال خود رها شده است
این فعال صنعت حمل‌ونقل کشور در ادامه عنوان کرد: «در اکثر کشورها، دولت‌ها با پرداخت تسهیلات به خرید این خودروها کمک می‌کنند. البته باید به این موضوع اشاره کرد که در سایر کشورهای اروپایی و غربی، معمولا افراد شخصا نسبت‌به خرید این خودروها اقدام نمی‌کنند، بلکه شرکت‌ها برای تکمیل ناوگان، کامیون‌ها و کشنده‌ها را خریداری می‌کنند و در اختیار برخی رانندگان قرار می‌دهند.»
وی ادامه داد: «با آن‌که قیمت خودروها بسیار افزایش یافته است و امکان خرید برای هر متقاضی وجود ندارد، اما هیچ تسهیلاتی هم در اختیار متقاضیان قرار نمی‌گیرند که همین موضوع، کار را برای توسعه و حتی نوسازی ناوگان باری کشور سخت کرده است.»
وی اظهار کرد: «در شرایطی که فرسودگی خودروهای تجاری نسبت به گذشته تشدید شده، باید دولت امکاناتی را فراهم کند تا امکان نوسازی و تعویض آن‌ها برای همه مالکان و تازه‌واردان به صنعت حمل‌ونقل وجود داشته باشد، اما آن‌طور که به نظر می‌رسد، خودروهای تجاری در صنعت و بازار به حال خود رها شده‌اند.»
مالکان کامیون‌ها و کشنده‌های قدیمی هم با فروش محصولات خود، تنها می‌توانند تا ۲میلیارد تومان از هزینه‌ها را پوشش دهند و باید بسته به مدل خریداری‌شده بین ۳ تا ۷میلیارد تومان نیز آورده نقدی داشته باشند.کوچک شدن بازار کار و نبود بار؛ مشکل اصلی نوسازی و خرید باری‌های سنگین
زنجانی در ادامه با اشاره به وضعیت کار برای خودروهای تجاری بیان کرد: «در سال‌هایی که تحریم‌ها علیه اقتصاد ایران شدت گرفت، حجم صادرات و واردات به شدت کم شد.»
وی ادامه داد: «از آن‌جا که بازار کار این خودروها براساس حجم بار و حمل‌ونقل شکل می‌گیرد، در این سال‌ها، کار برای این خودروها به‌شدت افت کرده است.»
وی عنوان کرد: «پیش از این کمتر اتفاق می‌افتاد که کامیون یا کشنده‌ای، مسیر به بندرعباس را یک‌سر خالی طی کند، اما حالا اگر بخواهد که در مسیر برگشت هم بارگیری کند، باید دو تا سه روز یا حتی بیشتر هم در انتظار بماند.»
وی اظهار کرد: «با کاهش کار برای این خودروها، درآمد مالکان کاهش پیدا می‌کند و حتی هزینه‌های تعمیر و نگهداری را هم به سختی پوشش می‌دهد.»
وی افزود: «اگر شرایط به همین منوال ادامه پیدا کند، به طور قطع شاهد فرسودگی بیشتری در میان خودروهای باری خواهیم بود و کمتر کسی می‌تواند بدون تسهیلات و کمک شرکت‌های باری، خودروی خود را تعویض کند.»
