واردات خودرو که با سرعت لاک‌پشتی خود موجب گلایه متقاضیان محصولات خودروسازان خارجی شده، حالا با برخی تدابیر دولتی در مسیر جدیدی گام گذاشته است؛ مجوز واردات خودروهای کارکرده مناطق آزاد تجاری و عرضه آن‌ها در بازارهای سراسر کشور می‌تواند بخشی از نیاز متقاضیان را تامین کند.
سجاد همتی، فعال و کارشناس بازار خودرو با اشاره به اعلام نظر دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی درخصوص مجوز شماره‌گذاری خودروهای پلاک منطقه آزاد تجاری در سرزمین اصلی توسط هیات وزیران به «دنیای‌خودرو» گفت: «دولت به‌دلیل کمبود ارز مجبور به رجوع به منابع خودرویی در مناطق آزاد شده است. هرچند این اقدام دولت برای مدیریت بازار خودرو در روزهای پایانی سال است که با افزایش تقاضا روبه‌رو هستیم، شاید چاره‌ساز شود؛ اما این راهکار مانند سال گذشته تورم شب عید را به بازار تابستانی خودرو می‌برد و در آنجا شاهد افزایش قیمت دوچندان خواهیم بود.»
وی افزود: «به ازای هر دستگاه خودرویی که از منطقه آزاد به سرزمین اصلی وارد می‌شود، اجازه واردات یک خودرو به منطقه آزاد با سقف ۲۰هزار یورو داده شده، درحالی‌که در آیین‌نامه جدید واردات خودرو، اولویت با خودروهای زیر 10هزار یورو است.»
همتی تصریح کرد: «اگر مجوز واردات خودرو 20هزار یورویی به مناطق آزاد داده شده، چرا برای سرزمین اصلی نسخه زیر 10هزار یورویی پیچیده می‌شود و اگر قرار بر صرفه‌جویی ارزی است، همه کشور باید تابع یک قانون باشند و این استثنا قرار دادن برخی مناطق، اجحاف در حق دیگر نقاط کشور است.»
همتی همچنین با اشاره به ضرورت نظارت حداکثری بر سامانه فروش خودروهای وارداتی عنوان کرد: «عدم نظارت شفاف بر سامانه جامع فروش محصولات وارداتی، این گمان را ایجاد می‌کند که برخی افراد در تخصیص خودروها به متقاضیان دست دارند و موجب ایجاد شائبه رانت است که باید دولت در این خصوص شفاف سازی کند.»
باتوجه به آزادسازی واردات خودرو از مناطق آزاد برای واردات خودرو از مناطق آزاد تجاری به سرزمین اصلی چه شرایطی در نظر گرفته شده است؟
هم‌اکنون امکان واردات خودروهای پلاک مناطق آزاد به سرزمین اصلی با پرداخت عوارض قانونی فراهم شده است و این خودروها می‌توانند به پلاک ملی تبدیل شوند. همچنین خودروهای برقی و هیبرید می‌توانند به مناطق آزاد وارد شوند و خودروهای احتراقی هم به ازای هر یک دستگاه خودرویی که از منطقه آزاد به سرزمین اصلی وارد می‌شود، اجازه واردات یک خودرو به منطقه آزاد با سقف ۲۰هزار دلار را خواهند داشت.
طبق آیین‌نامه جدید هیات وزیران، واردات خودروهای نو به مناطق آزاد مجاز دانسته شده است. سقف ارزی درنظر گرفته‌شده برای واردات خودرو در این مناطق چندهزار یورو است؟
بر اساس آیین‌نامه جدید واردات خودرو، خودروهای برقی و هیبرید تا سقف ۴۰هزار دلار می‌توانند به مناطق آزاد وارد شوند و همان‌طور که پیش‌تر مطرح شد، برای واردات خودروهای احتراقی نیز همان امتیاز مورداشاره درخصوص واردات خودرو به‌ازای خودروهای صادرشده از مناطق آزاد به سرزمین اصلی در نظر گرفته شده است.
آیین‌نامه جدید واردات خودرو درخصوص امتیاز واردات برای جانبازان، حقوقی را در نظر گرفته است. آیا جانبازان شرایط مالی مناسب برای خریداری خودروهای وارداتی عرضه شده را دارند؟
جانبازانی که از بنیاد شهید معرفی‌نامه دارند، با توجه به درصد جانبازی خود می‌توانند به سامانه مراجعه کرده و نسبت‌به خریداری خودرو وارداتی موردنظر خود اقدام کنند. اما این امتیاز که در سال‌های گذشته محل رجوع دلالان برای کسب سود بیشتر شده بود، مورد توجه برخی فعالان بازار قرار گرفته است. بر این اساس، آن‌طور که رئیس سازمان توسعه تجارت عنوان کرده است؛ جانبازان واجد شرایط در سه‌سطح جانبازان ویژه و بالای ۷۰درصد، جانبازان غیرویژه با درصد جانبازی ۷۰درصد و جانبازان با درصد جانبازی ۵۰ تا ۶۹درصد می‌توانند طبق برنامه زمان‌بندی که اعلام خواهد شد، وارد سامانه شوند و خودرو موردنظر خود را انتخاب کنند.
پیش‌بینی می‌شود این اقدام وزارت صمت سبب شود باز هم واسطه‌ها سراغ جانبازان واجد شرایط که منابع مالی کافی برای خرید خودروهای عرضه‌شده را ندارند، بروند و از امتیاز آن‌ها استفاده کرده و با پرداخت مبلغ ناچیزی امتیازشان را خریداری کنند.
بنابراین باتوجه به محدودیت‌های موجود در سقف قیمتی برای خودروهای وارداتی متقاضیان عادی و عطش بازار خودرو به خودروهای بالای ۲۰هزار یورویی، واسطه‌ها سودهای کلانی را از این مسیر به جیب می‌زنند. از این رو، به نظر می‌رسد بهتر بود؛ سیاستگزار به جای واگذاری خودروهای بالای سقف تعیین‌شده برای متقاضیان عادی، امکان خرید خودروهای وارداتی به‌صورت اقساطی را فراهم می‌کرد.
از آنجا که خودروهای مورد نیاز مصرف جانبازان، خودروهای خاص و دارای ویژگی‌های متفاوت با خودروهای مصرف عمومی است، سقف ارزی درنظر گرفته‌شده برای واردات خودروهای سهمیه جانبازان چه میزان است؟
جانبازان ویژه و بالای ۷۰درصد می‌توانند خودروهایی را انتخاب کنند که سقف قیمتی آن‌ها ۳۵هزار یورو است. جانبازان غیرویژه با درصد جانبازی ۷۰درصد می‌توانند خودروهایی وارداتی را انتخاب کنند که سقف قیمت آن‌ها ۳۰هزار یورو است و درنهایت محصولات برندهای جهانی خودروساز با سقف قیمتی ۲۵هزار یورویی در دسترس جانبازان ۵۰ تا ۶۹درصد قرار دارد.
برخی فعالان بازار خودرو عرضه محدود خودروهای وارداتی را دلیلی برای ایجاد رانت در بازار خودرو می‌دانند. شما چه میزان واردات خودرو را در بازار برای کاهش حجم حباب بازار خودرو موثر می‌دانید؟
باتوجه به مسائل سیاسی و اعمال تحریم‌های تخصصی صنعت خودرو، و افزایش نرخ ارز، خودرو مانند سایر کالاهای دیگر متاثر از شرایط شده است. هرچند واردات خودرو تاثیرات خود را در بازار گذاشته و برای به حداکثر رساندن این تاثیرات باید دولت به وعده واردات 200هزار دستگاهی خود در کوتاه‌مدت جامه عمل بپوشاند. البته دولت به شعاردرمانی بازار روی آورده و با خبرسازی‌ها درخصوص واردات خودرو توانسته است موج تورم در بازار را مدیریت کند. این نشان می‌دهد دولت تب بازار را با شعارها و وعده‌ها پایین نگه داشته و برای تامین ارز موردنیاز بازار خودرو برنامه مشخصی ندارد.
