از نظر برخی فعالان و کارشناسان، مهم‌ترین معضلی که صنعت خودرو و بازار را تهدید می‌کند، افزایش نرخ ارز یا بی‌ثباتی قیمت دلار است. با ریشه‌یابی نرخ ارز در کشور به زنجیره‌ای از دلایل خواهید رسید که وابسته به مسائل بین‌المللی است و اگر این مسائل در همان سطح حل‌وفصل شود، مشکلات ناشی از آن دومینووار بر سر اقتصاد صنعت خودرو فرو نمی ریزد.
در همین راستا، کامران ندری، اقتصاددان در گفت‌وگو با «دنیای‌خودرو» گفت: «درصورتی‌که کشمکش و درگیری‌ها در منطقه تداوم نیابد و ایران نقش سازنده در فروکش کردن آن‌ها ایفا کند، می‌توان به آینده نرخ ارز و شکوفایی اقتصاد خوشبین بود.» این در حالی است که برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند افزایش قیمت دلار، به‌دلیل نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات اسفند است.
ندری در این خصوص معتقد است: «نمی‌توان این ارزیابی را واقع‌بینانه پنداشت؛ تحولاتی که در بازار ارز اتفاق افتاده، بیشتر ناشی از درگیری‌هایی است که در خاورمیانه وجود دارد و متاسفانه نقش ایران در این قضیه در رسانه‌های خارجی برجسته‌سازی شده و این ذهنیت را به وجود آورده است که در پی اتهامات وارده ضدایرانی، کشورمان در آینده و شاید به‌زودی، در معرض اقدامات تحریمی و تنبیهی بیشتری قرار خواهد گرفت و همین نگاه، باعث تشدید ناامنی روانی و افزایش نرخ بازار ارز شده که اثر خود را بر شاخص‌های اقتصادی و به‌خصوص تورم و گرانی هم برجای گذاشته است.»
وی افزود: «با توجه به مسائل مطرح‌شده، بانک‌مرکزی با سختی بسیار خواهد توانست نرخ ارز را کنترل کند یا ثابت نگه دارد. چراکه شرایط برای بانک مرکزی نسبت به یکی، دو ماه قبل برای کنترل نرخ ارز خیلی سخت‌تر شده است.»
داریوش بدیعی‌ثابت، فعال و کارشناس صنعت و تجارت نیز در همین خصوص به «دنیای‌خودرو» گفت: «اگر دولت برنامه‌ریزی درستی داشته باشد و به‌جای سرکوب نرخ ارز، بخشی از افزایش قیمت آن را بپذیرد، تاثیرات منفی کمتری در بلندمدت می‌گذارد.»
کامران ندری، اقتصاددان
نرخ ارز؛ یکی از متغیرهای اصلی در صنعت و بازار خودرو
با توجه به اینکه برخی خودروهای وارداتی پیش از جهش نرخ ارز سفارش‌گذاری شده‌اند، آیا افزایش نرخ ارز باعث گران‌شدن محصولات خودروسازان داخلی و خودروهای وارداتی خواهد شد؟
صنعت و بازار خودرو به‌رغم دریافت حمایت‌های دولتی در مواقع بحرانی، مستثنی از دیگر حوزه‌های اقتصادی کشور نبوده و نرخ ارز و همچنین نرخ رشد نقدینگی، از عوامل کلیدی در تعیین نرخ تورم در اقتصاد هستند.
البته بانک‌مرکزی نیز در این مدت تمام تلاش خود را برای پایین آوردن نرخ رشد نقدینگی به کار گرفته، اما پایین آوردن نرخ رشد نقدینگی بیش‌از این، بسیار سخت و دشوار است. بنابراین با فرض اینکه اگر به سختی بتوانیم رشد نقدینگی را زیر ۲۵درصد بیاوریم، الان مساله کلیدی برای اقتصاد و کنترل تورم، مساله مهار نرخ ارز است که به‌نظر می‌رسد فعلا مدیریت این کار بسیار سخت و دشوار شده است.
بدین ترتیب، نرخ خودرو اعم از تولیدی و وارداتی چه در کارخانه و چه در بازار متاثر از نرخ ارز به‌عنوان یکی از متغیرهای اصلی آن خواهد بود.
واردات خودروهای دست‌دوم به‌عنوان راهکار سریع ساماندهی و کاهش التهابات بازار خودرو و جبران عقب‌افتادگی صنعت خودرو از تولید معرفی می‌شود. به نظر شما آیا واردات خودرو دست‌دوم با توجه به افزایش نرخ ارز می‌تواند بازار خودرو را التیام بخشد؟
خودروهای کارکرده موردنظر وزارت صمت برای واردات باید در کشورهای منطقه موجود باشد تا واردات این خودروها توجیه اقتصادی داشته باشند.
هرچند آمریکا و متحدان منطقه‌ای آن، از تلاش برای تزریق سم به تجارت ایران دست‌بر نخواهند داشت و متناسب با تشدید این تلاش‌ها، نرخ ارز هم تاثیر پذیرفته و صعودی شده است و تنگنای مردم و اقتصاد کشور، افزون‌تر می‌شود. بنابراین تا زمان باقی است باید تدبیری گره‌گشا اندیشید و اجرایی کرد که البته در مقایسه با حتی چند ماه پیش، کار دشوارتری شده است.
داریوش بدیعی‌ثابت، کارشناس صنعت و تجارت
پایین نگه‌داشتن مصنوعی نرخ ارز، کارساز نیست
برخی فعالان اقتصادی معتقدند اگر دولت روند صعودی نرخ ارز را متوقف نکند، سال آینده بحران بی‌سابقه افزایش نرخ ارز را تجربه خواهیم کرد. به نظر شما نرخ ارز در مسیر صعودی باقی خواهد ماند؟
درجا زدن موردی نرخ ارز در دو روز گذشته نشان می‌دهد عوامل روانی و انتظارات تورمی نرخ دلار را با افزایش روبه‌رو کرده است، هرچند پیش‌بینی نرخ ارز در ایران بسیار دشوار است.
دولت برگزاری انتخابات را در پیش دارد و حتی حاضر است با از دست دادن ارزهایش، قیمت را کنترل کند. اگر دولت رفتار عاقلانه‌ای داشته باشد، سعی نمی‌کند در شب عید قیمت را کاهش دهد. شاید کنترل صورت بگیرد، اما افزایش قیمت را می‌پذیرد.
افزایش قیمت دلار و تنش‌های ارزی هفته اخیر، نگرانی‌هایی را نسبت به بازار شب عید ایجاد کرده است. آیا خودرو در بازار نوروز با افزایش قیمت عرضه خواهد شد؟
این نگرانی متقاضیان خرید خودرو قابل درک است، اما دلیل افزایش تورم، کسری بودجه و افزایش قیمت ارزهای بین‌المللی است.
ایجاد نگرانی در توده مردم، افزایش قیمت دلار را به دنبال دارد، این نگرانی‌ها خود به خود منجر به تورم بیشتر می‌شود و زیان آن را طبقه متوسط و فرودست پرداخت می‌کنند.
برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند، افزایش نرخ ارز با اتفاقات منطقه پیوند دارد. به نظر شما این تنش‌ها در منطقه خاورمیانه می‌تواند منجر به جهش نرخ ارز و به تبع آن افزایش قیمت محصولات خودرویی در بازارهای کشور شود؟
طی یک‌سال گذشته مرتبا کارشناسان می‌گفتند دولت سعی می‌کند نرخ ارز را برخلاف قواعد بانکی در یک سطح نگه دارد. افراد بسیاری پیش‌بینی می‌کردند جهش ارزی به بعد از عید موکول شود، اما متاسفانه درحال‌حاضر شاهد آن هستیم. البته معتقد هستم جهش مثلا ۲۰۰درصدی را شاهد نخواهیم بود. موضوع اصلی کوچک‌شدن سبد خرید خانوار ایرانی است که درحال‌حاضر خودرو را از سبد خرید بسیاری از شهروندان خارج کرده است.
با این وجود، پیش‌بینی روزانه نرخ ارز از طریق متغیرهای اقتصادی کار دشواری است. البته دولت این توانایی را دارد که با ارزپاشی مجدد، قیمت را کنترل کند، اما اگر دولت برنامه‌ریزی درستی داشته باشد و بخشی از افزایش قیمت ارز را بپذیرد، تاثیرات منفی کمتری در بلندمدت می‌گذارد.
برخی مدعی هستند دولت برای جبران کسری بودجه خود در پایان سال اقدام به دستکاری بازار ارز می‌کند و به این واسطه منابع مالی قابل‌توجه را به دست می‌آورد، نظر شما در این خصوص چیست؟
متاسفانه این بحث در روزهای پایانی هر سال مطرح می‌شود که دولت از جهش ارزی برای کسری بودجه استفاده می‌کند. با توجه به تنش‌های اجتماعی ناشی از افزایش قیمت ارز، این رفتار عقلانی نیست که دولت به‌خاطر این موضوع، به تنش ارزی راضی شود. کسری بودجه هم این‌قدر زیاد است که از این طریق جبران نمی‌شود. بنا بر تئوری‌های اقتصادی، این تورم است که نرخ ارز را افزایش می‌دهد. یکی از روش‌های تعیین قیمت تعادلی ارز، محاسبه قیمت فعلی با نرخ اختلافی است.
اگر دولت‌ها به افزایش طبیعی نرخ ارز تن بدهند، افزایش نرخ ارز اثرات تورمی کمتری خواهد داشت. اما وقتی دولت‌ها مقاومت می‌کنند و به سرکوب قیمتی دست می‌زنند، جهش ارزی منجر به تورم بیشتر می‌شود و در تمام اقتصاد تاثیر خواهد داشت.
جمع آوری پول‌های سرگردان از بازار یکی از راهکارهای مهار تورم و کاهش سوداگری در بازار معرفی می‌شود. به نظر شما، آیا فروش اوراق با تضمین سود ۳۰درصد توانسته است نقدینگی بازار را کاهش دهد؟
از آنجاکه فروش اوراق با تضمین سود ۳۰درصد توانسته است مبلغ قابل‌توجهی را از سطح بازار جمع‌آوری کند، دولت باید برای سرمایه‌گذاری آن برنامه‌ریزی دقیقی ارائه کند. این سرمایه اگر به تولید اختصاص پیدا کند، بخشی از مشکلات صنعت خودرو و صنایع وابسته آن را از میان بر خواهد داشت.
