کارشناسان و فعالان صنعت خودرو معتقدند خودروسازان داخلی با توجه به فراهم کردن زیرساخت‌های لازم، توانایی تولید و عرضه محصولات بیشتری را به بازار دارند، اما آن‌طور که مشخص است؛ ظرفیت‌های خطوط تولید آن‌ها آن‌طور که باید استفاده نمی‌شود. این در حالی است که با از سرگیری موضوع واردات خودروهای دست‌دوم، شرایط برای واردات این خودروها در وزارت صمت دوباره مورد بررسی قرار گرفته است.
اما برخی از این کارشناسان هم معتقدند که خودروسازان جهانی به سمت برقی‌شدن محصولات گام برداشته‌اند و واردات خودروهای درون‌سوز واگذاری فرصت به دیگر تولیدکنندگان جهانی است.
علی جدی، نایب‌رئیس کمیسیون صنایع مجلس در گفت‌وگو با «دنیای‌خودرو» در این خصوص اظهار کرد: «پس از حدود یک‌سال‌ونیم از تغییر رویه درخصوص واردات خودرو، همچنان درگیر بایدها و نبایدهای دستورالعمل‌ها هستیم و این امر نشان از آن دارد که کارشناسان وزارت صمت اراده‌ای برای تحقق وعده وزیر پیشین این وزارتخانه ندارند.»
وی افزود: «واردات خودرو دست‌دوم ۱۶ماه است که در دستور کار وزارتخانه قرار دارد، اما نگرانی‌ها درخصوص ضربه به صنعت خودرو داخلی مانع از واردات این قبیل خودروها به کشور شده، این در حالی است که در بهترین شرایط هم محصولات خودروسازان خارجی درنهایت ۴درصد است حجم عرضه در بازار کشور را به خود اختصاص می‌دهند و با ممنوعیت واردات، این سهم از بازار در اختیار خودروسازان خصوصی و مونتاژکاران قرار گرفته است.»
برخی کارشناسان واردات محصولات خودروسازان جهانی را تهدیدی برای سهم بازار خودروسازان داخلی می‌دانند. آیا واردات خودروهای دست‌دوم تهدیدی برای صنعت خودرو کشور محسوب می‌شود؟
سال گذشته این موضوع با میانجی‌گری مجمع تشخیص مصلحت نظام تعیین تکلیف شد و مجوز واردات خودروهای دست‌دوم صادر شده است. اگر این محصولات برای صنعت خودرو تهدیدی به وجود می‌آوردند، مجمع قطعا مخالفت خود را با واردات آن‌ها اعلام می‌کرد. بر این اساس، با توجه به عدم‌مخالفت هیچ نهادی از دولت و مجلس تا مجمع تشخیص، چنان‌چه بانک‌مرکزی هم تایید نهایی را به لحاظ تامین ارز لازم برای واردات را بدهد، ورود خودروهای کارکرده به کشور با هدف تنظیم بازار در کنار خودروهای نو خارجی، حتمی خواهد بود.
برخی کارشناسان با واردات خودروهای دست‌دوم مخالف هستند و معتقدند این محصولات عمر مفید خود را پشت سر گذاشته‌اند. نظر شما در این خصوص چیست؟
خودروهای دست‌دوم، به‌هرحال مستهلک هستند و معمولا مسیر آن‌ها مهاجرت از سرزمین‌های دست اول به سرزمین‌های مقصد دوم است که این دومی، سرزمینی است که نسبت‌به داشته‌های خود بی‌توجه است و مسائل اقلیمی، آب‌وهوا و سلامتی افراد جامعه در وهله دوم اهمیت به بهای ارزان‌تر بودن، قرار دارد. اما نکته مهم این است که آن‌چه که در اولویت قرار می‌گیرد، تنها تسکین آلام و کنترل شرایط است و درمان ریشه‌ای ندارد.
به‌صورت کلی قانون ممنوعیت واردات خودرو بیش از یک‌سال‌ونیم قبل توسط دولت سیزدهم مورد بازنگری قرار گرفته است و پیرو آن خودروهای دست‌دوم نیز فرصت حضور در بازارهای کشور را پیدا کردند. به‌نظر شما آیا خودروهای کارکرده خارجی به دست متقاضیان خواهد رسید؟
هرچند واردات خودرو صفرکیلومتر آن‌طور که باید به منصه ظهور نرسیده، اما آن‌طور که مشخص است موضوع واردات خودروهای دست‌دوم این روزها مسیر خود را هموار کرده و احتمالا به‌زودی شاهد حضور تعدادی از این خودروها در کشور خواهیم بود. سوال اصلی این است که حضور این خودروها در بازار ایران، چه نتایجی در پی خواهد داشت.
هرساله حدود ۸۵میلیون خودرو جدید توسط خودروسازان جهان راهی بازارهای جهانی می‌شوند؛ خودروهایی که باید از استانداردهای جدید تبعیت کنند، همین استانداردهای که هر سال نسبت‌به سال قبل سخت‌تر و دشوارتر می‌شوند.
برخی فعالان بازار معتقدند؛ محصولات خودروسازان جهانی در کشورهای همسایه با نرخ بسیاری نازل‌تری به دست متقاضیان می‌رسند. آیا واردات خودروهایی که پنج سال از سال تولید آنان گذشته است و دچار افت مدل شده‌اند، می‌تواند حباب نرخ این محصولات در بازار را کوچک کند؟
درحال‌حاضر شاهد تغییرات چشمگیری در صنعت خودرو جهان و حرکت به سمت تولید خودروهای هیبرید یا تمام‌برقی نیز هستیم؛ به‌نوعی‌که بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و صنعتی تا چند سال آینده فروش خودروها احتراق داخلی را ممنوع خواهند کرد.
به‌عبارت‌دیگر؛ هرچه به گذشته برگردیم، خودروهای تولیدشده آلاینده‌تر و ناایمن‌تر هستند و این خودروهای ناایمن و آلاینده، هرسال مهاجرت خود را از سرزمین‌های دست اول به سمت سرزمین‌های مقصد دوم ادامه می‌دهند؛ مهاجرتی که می‌تواند تهدید برای انسان‌ها و آب‌وهوای یک منطقه باشد.
براساس آمارهای موجود جهانی، درحال‌حاضر نزدیک به 1.5میلیارد وسیله نقلیه را در تردد داریم که اگر با همین شتاب بیش برویم، این رقم تا سال ۲۰۵۰ به دوبرابر افزایش پیدا می‌کند و با رشد تولید در چند سال آینده می‌توان انتظار داشت که سالانه حدود ۱۰۰میلیون خودرو به این تعداد افزوده شود. افزایش تولید خودروهای جدید نیز به معنای رشد مهاجرت خودروهای کارکرده و دارای تکنولوژی‌های تاریخ گذشته است.
آیا برنامه تولید خودروسازان جهانی برای کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی در سطح جهان، مانع از رسیدن قطعات یدکی و خدمات به این محصولات نخواهد شد؟
استراتژی اصلی در کشورهای صاحب تکنولوژی و فناوری‌های نوین، جایگزینی خودروهای برقی با خودروهای احتراق داخلی برای مقابله با آلودگی هوا و گرمایش زمین است.
خودروهای مهاجر، خودروهایی هستند که نمی‌توانند از حصار استانداردهای ایمنی، مصرف سوخت و آلایندگی در آمریکا یا اروپا عبور کنند؛ مقصد بیشترین آن‌ها هم اکثرا کشورهای آفریقایی خواهد بود. با افزایش فروش خودروهای دست‌دوم به کشورهای مقصد دوم، مخاطرات اقلیمی در این کشورها گسترش پیدا می‌کند.
افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای ناوگان حمل‌ونقل جهانی که درحال‌حاضر یک‌چهارم کل انتشار دی‌اکسیدکربن در سراسر جهان است، اساسی‌ترین بخش این معادله محسوب می‌شود. چراکه واردات خودروهای دست‌دوم قدیمی، یک گزینه ارزان و مطلوب برای کشورهایی مثل ایران است و در همان حال، گزینه‌ای آسان برای خلاصی از شر خودروهای آلاینده برای کشورهای توسعه‌یافته خواهیم شد.
باتوجه این‌که شما خودروهای دست‌دوم وارداتی را دارای آلایندگی بیش‌از سطح استاندارد می‌دانید، راهکار جایگزین شما برای تامین نیاز متقاضیان در بازار خودرو چیست؟
خوشبختانه در کشور ما زیرساخت‌های تولید محصولات مشابه و با کیفیت فراهم است؛ میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری شده تا خطوط تولید بتوانند هر ساله بیش‌از 2میلیون خودرو تولید کنند، اما در عمل، تولید خودرو در مرز یک‌میلیون دستگاه مانده است.
این به معنای استفاده نکردن از ظرفیت‌های خطوط تولید و فرصت تولید را در اختیار دیگران گذاشتن است. تولید خودرو آن‌چنان‌که بتواند دل مصرف‌کنندگان را به‌دست آورد، در یک چرخه تبادل همکاری بین‌المللی شدنی است.
بنگاه‌های بزرگ علاوه‌بر مسئولیت تامین کالاهای موردنیاز جامعه باید بتوانند در مسیر سیاستگزاری‌های کلان جامعه هم مشارکت داشته باشند؛ این‌که بنگاهی فقط خود را تابع بداند؛ چندان مطلوب نیست.
با این تفاصیل تاثیر واردات خودروهای کارکرده در بازار محصولات داخلی تا چه اندازه خواهد بود؟
قیمت خودرو تحت تاثیر عرضه و تقاضا است؛ بنابراین واردات خودرو دست‌دوم اگر در تیراژ پایین صورت بگیرد، تاثیر زیادی بر قیمت نخواهد داشت. اما در تیراژ بالا ضمن آن‌که نسبت به خودروهای نو از قیمت پایین‌تری برخوردار است، حداقل به‌صورت روانی و مقطعی در کاهش قیمت‌ها تاثیرگذار خواهد بود. البته قیمت این خودروها تابعی از نرخ ارز نیز هست که نرخ ارز نیز در تحولات بین‌المللی نهفته است.
از سوی دیگر، حدود یک‌سال‌ونیم از موضوع مجوز واردات خودروهای نو می‌گذرد و هنوز شاهد اتفاق خاصی در این حوزه نیستیم؛ شاید دلیل این کندی، کمبود منابع ارزی و تنگناهای مناسبات بین‌المللی باشد. اما دلیل هرچه باشد، همان دلایل بر موضوع واردات خودرو دست‌دوم هم مترتب است.
