صنعت خودرو ایران به‌عنوان یکی از ارکان اصلی اقتصاد کشور، همواره نقش مهمی در ایجاد اشتغال، تامین نیازهای داخلی و افزایش تولید ناخالص داخلی ایفا کرده است. این صنعت با چالش‌های متعددی مواجه است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، سیاست‌های قیمت‌گذاری دستوری است که در سال‌های اخیر به‌شدت بر عملکرد این صنعت تاثیر گذاشته است. در ۱۸ ماه گذشته، دولت ایران به دلیل نوسانات شدید اقتصادی و افزایش هزینه‌های تولید، به قیمت‌گذاری دستوری خودروها روی آورده است. این سیاست به‌منظور کنترل تورم و حمایت از مصرف‌کنندگان اتخاذ شده، اما در عمل به مشکلات جدی برای خودروسازان منجر شده است.

عدم افزایش قیمت‌ها در شرایطی که هزینه‌های تولید به‌شدت افزایش یافته، حاشیه سود خودروسازان را به حداقل رسانده و بسیاری از آن‌ها را در آستانه ورشکستگی قرار داده است. این وضعیت باعث کاهش کیفیت خودروها و عدم توانایی در پاسخگویی به تقاضای بازار شده است.در این میان، مصرف‌کنندگان نیز با مشکلاتی نظیر کمبود خودرو و افزایش قیمت‌های غیررسمی مواجه شده‌اند. به همین دلیل، اعتماد عمومی به محصولات داخلی کاهش یافته و بازار سیاه خودرو در حال شکل‌گیری است.

احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان ایران، باتوجه به ارسال درخواست مکتوب خدمت محمدرضا عارف، معاون‌اول رئیس جمهور و گلایه از انتظار بیش از 18ماهه خودروسازان برای اصلاح و افزایش نرخ محصولات در گفت‌وگو با «دنیای‌خودرو» به تبیین چالش‌های جدی صنعت خودروسازی کشور در پی سیاست‌های قیمت‌گذاری دستوری پرداخت.

او با اشاره به تاثیرات منفی این سیاست‌ها بر کیفیت و تولید خودروها، تاکید کرد که عدم اصلاح نرخ‌ها در ۱۸ ماه گذشته به کاهش حاشیه سود خودروسازان و بروز بحران‌های مالی در این صنعت منجر شده است.

وی همچنین به ضرورت ایجاد یک نظام قیمت‌گذاری منطقی و شفاف اشاره کرد و از دولت خواست تا با همکاری خودروسازان، راهکارهایی برای بهبود شرایط و افزایش اعتماد مصرف‌کنندگان به محصولات داخلی ارائه دهد. نعمت‌بخش حق سهامداران را بیش از مشتریان محصولات خودروسازان دانست و در این خصوص ابزار نگرانی کرد برای راضی نگهداشتن یک‌میلیون متقاضی خودرو حق 40میلیون سهامدار گروه خودرویی تضییع شده و این دین بر گردن مسئولانی است که درخصوص تصمیم‌گیری افزایش نرخ محصولات شهامت اجرایی ندارند.

چرا قیمت‌گذاری دستوری خودروها در ۱۸ماه گذشته به صنعت خودرو آسیب زده و چه تاثیری بر تولید و کیفیت خودروها داشته است؟

قیمت‌گذاری دستوری به‌معنای تعیین قیمت‌ها توسط دولت بدون توجه به هزینه‌های واقعی تولید است. در ۱۸ ماه گذشته، با وجود افزایش هزینه‌های تولید ناشی از نوسانات ارزی، افزایش قیمت مواد اولیه و هزینه‌های کارگری، قیمت خودروها بدون تغییر باقی مانده است. این موضوع باعث کاهش حاشیه سود خودروسازان و در نتیجه کاهش انگیزه برای بهبود کیفیت و افزایش تولید شده است. به همین دلیل، بسیاری از خودروسازان با بحران مالی مواجه شده و برخی از خطوط تولید خود را تعطیل کرده‌اند.

با توجه به عدم افزایش قیمت خودروها در این مدت، آیا پیش‌بینی خاصی برای آینده مالی شرکت‌های خودروساز دارید؟

عدم افزایش قیمت‌ها در شرایط کنونی باعث ایجاد فشار مالی شدید بر خودروسازان شده است. پیش‌بینی می‌شود که اگر این روند ادامه یابد، بسیاری از خودروسازان قادر به ادامه فعالیت نخواهند بود و ممکن است با ورشکستگی مواجه شوند. این موضوع نه‌تنها به بیکاری در این صنعت منجر خواهد شد، بلکه تاثیرات منفی بر اقتصاد کل کشور خواهد داشت.

چگونه می‌توان دولت را متقاعد کرد که در زمینه قیمت‌گذاری خودروها تجدید نظر کرده و به سمت سیاست‌های بازار محور حرکت کند؟

برای متقاعد کردن دولت، نیاز است که مستندات و تحلیل‌های دقیقی در مورد تاثیر قیمت‌گذاری دستوری بر صنعت ارائه شود. این مستندات باید شامل آمار و ارقام مربوط به کاهش تولید، افزایش هزینه‌ها و تاثیرات منفی بر اشتغال باشد. همچنین، برگزاری جلسات مشترک با مسئولان دولتی و ارائه پیشنهادهای سازنده می‌تواند به تغییر نگرش دولت کمک کند.

عدم اصلاح قیمت‌ها چه تاثیری بر نگرش مصرف‌کنندگان به محصولات داخلی داشته است؟

عدم اصلاح قیمت‌ها به کاهش کیفیت محصولات و همچنین افت تولید و عرضه و افزایش شدید قیمت خودرو در بازار آزاد انجامیده است. این عوامل به اعتماد مصرف‌کنندگان لطمه زده است. برای بازسازی این اعتماد، باید با واقعی‌سازی قیمت خودرو، دست خودروسازان را باز کرد تا ضمن افزایش تیراژ تولید، بر روی کیفیت محصولات خود تمرکز کرده و تلاش کنند تا خودروهایی با استانداردهای بالا و قیمت‌های منطقی در تیراژ بالا تولید کنند. همچنین ایجاد شفافیت در فرآیندهای تولید و قیمت‌گذاری می‌تواند به افزایش اعتماد مصرف‌کنندگان کمک کند.

چگونه می‌توان به مصرف‌کنندگان توضیح داد افزایش قیمت‌ها به نفع کیفیت و پایداری تولید خودروها خواهد بود؟

برای توضیح این موضوع به مصرف‌کنندگان، باید به آن‌ها نشان داد افزایش قیمت‌ها به معنای بهبود کیفیت و خدمات پس از فروش است. همچنین می‌توان با ارائه شواهدی از افزایش هزینه‌های تولید و تاثیر آن بر کیفیت خودروها، این موضوع را برای آن‌ها روشن کرد. برگزاری جلسات عمومی و تبلیغات مناسب می‌تواند به انتقال این پیام کمک کند.

با توجه به پیامدهای منفی قیمت‌گذاری دستوری، چه راهکارهایی برای حمایت از صنعت خودرو و جلوگیری از ضررهای بیشتر پیشنهاد می‌دهید؟

سه راهکار پیشنهادی برای مدیریت بحران‌های صنعت خودرو وجود دارد. نخستین راهکار اصلاح قیمت‌ها بر اساس هزینه‌های واقعی تولید است که می‌تواند به افزایش حاشیه سود و بهبود کیفیت کمک کند. دومین راهکار حمایت از تحقیق‌وتوسعه (R&D) و سرمایه‌گذاری در نوآوری و فناوری‌های جدید است که به بهبود کیفیت و کاهش هزینه‌ها می‌انجامد. و راهکار سوم، تسهیل شرایط واردات مواد اولیه است که به کاهش هزینه‌های تولید کمک می‌کند.

آیا سیاست‌های کنونی قیمت‌گذاری سبب ایجاد بازار سیاه و تشدید افزایش قیمت‌های غیررسمی می‌شود؟

بله، قیمت‌گذاری دستوری می‌تواند به ایجاد بازار سیاه و جهش پیاپی قیمت‌های غیررسمی منجر شود؛ زمانی که قیمت‌ها به‌صورت غیرمنطقی پایین نگه داشته شوند، تقاضا افزایش می‌یابد و در نتیجه، عده‌ای ممکن است به فروش خودروها در بازار سیاه روی آورند. این موضوع نه‌تنها به ضرر مصرف‌کنندگان است، بلکه به بی‌اعتمادی در بازار نیز دامن می‌زند.

چه اقداماتی باید انجام شود تا قیمت‌گذاری خودروها به‌صورت منطقی و بر اساس هزینه‌های واقعی تولید انجام شود؟

برای انجام این کار، لازم است که یک سیستم قیمت‌گذاری شفاف و منطقی ایجاد شود که بر اساس هزینه‌های واقعی تولید، نوسانات بازار و نیازهای مصرف‌کنندگان باشد. این سیستم باید شامل بررسی‌های دوره‌ای و مشاوره با کارشناسان صنعتی باشد تا قیمت‌ها به‌صورت منصفانه تعیین شوند.

آیا برنامه‌ای برای مذاکره با دولت و نهادهای مربوطه به‌منظور اصلاح قیمت‌ها و رفع مشکلات موجود دارید؟

بله، ما به دنبال برقراری ارتباط مؤثر با دولت و نهادهای مربوطه هستیم. این مذاکرات شامل ارائه مستندات و تحلیل‌های دقیق در مورد وضعیت صنعت و تاثیرات قیمت‌گذاری دستوری بر تولید و کیفیت محصولات است. هدف ما ایجاد یک فضای همکاری برای رسیدن به راهکارهای پایدار است.

نقش انجمن خودروسازان در پیگیری درخواست‌های صنعت خودرو برای اصلاح قیمت‌گذاری و حمایت از تولیدکنندگان چیست؟

انجمن خودروسازان به‌عنوان نماینده صنعت، نقش مهمی در پیگیری درخواست‌ها و نیازهای خودروسازان دارد. این انجمن می‌تواند با ارائه نظرات و پیشنهادها به دولت و نهادهای مربوطه، به بهبود شرایط صنعت کمک کند. همچنین، برگزاری جلسات و کنفرانس‌ها برای تبادل نظر و همفکری بین خودروسازان و مسئولان دولتی از دیگر وظایف این انجمن است.