صنعت خودرو کشور بهویژه در بخش قطعات یدکی، همواره نقش حیاتی در پویایی و رشد اقتصادی ایفا کرده است. یکی از بخشهای کلیدی این صنعت، تولید لنت ترمز و کلاچ است که باتوجه به اهمیت آن در حفظ ایمنی و عملکرد خودروها، جایگاه ویژهای در زنجیره تامین صنعت خودرویی دارد. با اینحال، در سالهای اخیر، این صنعت با مشکلات متعددی روبهرو شده است که تهدیدهایی جدی برای بقای آن ایجاد کردهاند.
مسعود حسنپور لیما، دبیر انجمن صنایع تولید لنت ترمز و کلاچ کشور در بخش دوم گفتوگوی خود با «دنیایخودرو»، به بررسی این چالشها پرداخت و از بحرانهایی نظیر واردات بیرویه، نوسانات شدید ارزی، کمبود منابع انرژی و مشکلات قانونی و مقرراتی گفت. حسنپور با تاکید بر اینکه واردات لنتهای خودرو سنگین و مشابههای داخلی در مقیاس بالا، یکی از اصلیترین تهدیدات برای این صنعت است، افزود: «واردات بیرویه نهتنها باعث کاهش بازار تولیدات داخلی میشود، بلکه ارز زیادی از کشور خارج میکند و درنهایت به نابودی تولید داخلی و افزایش بیکاری در این صنعت میانجامد.»
بهگفته وی، این واردات بیضابطه و غیرقانونی، صنایع داخلی را با چالشهای جدی در رقابت با محصولات وارداتی روبهرو میکند، چراکه تولیدکنندگان داخلی قادر به رقابت با قیمتهای پایینتر واردات نمیشوند، حتی اگر محصولات وارداتی از نظر کیفیت در سطح پایینتری باشند.
دبیر انجمن صنایع تولید لنت ترمز و کلاچ کشور با اشاره به مشکلات دیگری صنعت لنت ترمز و کلاچ را تهدید میکند، ادامه داد: «قطع مکرر برق، گاز و آب در کارخانههای قطعهسازی، علاوه بر ایجاد تعطیلیهای اجباری، منجر به ضرر و زیانهای سنگین برای تولیدکنندگان شده و حتی روی میزان تولید خودروسازان تاثیر کاهشی گذاشته است.»
وی با بیان اینکه بحرانهای انرژی نهتنها بر روند تولید تاثیر میگذارند، بلکه تولیدکنندگان را در تامین تقاضای بازار داخلی نیز ناتوان میکنند، تصریح کرد: «در شرایطی که تولید در کارخانهها به دلیل بحرانهای انرژی دچار وقفه میشود، هزینههای تولید افزایش یافته است و کارخانهها با ظرفیت پایینتری فعالیت میکنند که درنهایت منجر به کاهش کیفیت و افزایش قیمت محصولات خواهد شد.»
آیا تولیدکنندگان داخلی توان تامین کامل نیاز بازار داخلی را دارند؟ کیفیت محصولات داخلی در مقایسه با نمونههای وارداتی چگونه است؟
تولیدکنندگان داخلی بهطور کلی توانایی تامین بخش قابلتوجهی از نیاز بازار داخلی را دارند. با اینحال، شرایط اقتصادی موجود و مشکلاتی که در تامین مواد اولیه، تخصیص ارز و کمبود انرژی وجود دارد، مانع از استفاده کامل از ظرفیتهای تولیدی آنها میشود.
بسیاری از کارخانهها که پیشتر قادر به تامین نیاز داخلی بودند، اکنون به دلیل افزایش هزینهها، کاهش ظرفیتهای تولید و واردات بیرویه، دچار مشکل شدهاند؛ بهویژه در بخش لنت ترمز و کلاچ، تولیدکنندگان داخلی توان رقابت با واردات قطعه ارزان را که از کیفیت پایینتری برخوردارند، پیدا نمیکنند. اما بهطور کلی، کیفیت تولیدات داخلی با نمونههای وارداتی برابری میکند و محصولات داخلی در برخی موارد، حتی از نظر استانداردهای کیفیت، قابلقبولتر و پیشرفتهتر هستند. با این حال، واردات بیرویه و کاهش تقاضا برای تولیدات داخلی، موجب فشار بر تولیدکنندگان شده است.
بسیاری از تولیدکنندگان برای حفظ کیفیت و استانداردهای خود، ناچار به افزایش قیمتها هستند که این موضوع میتواند موجب کاهش قدرت خرید مصرفکنندگان و در نتیجه کاهش تقاضا برای محصولات داخلی شود، بهویژه در شرایطی که رقابت با محصولات وارداتی به شدت افزایش یافته است، تولیدکنندگان داخلی مجبور به مواجهه با چالشهای پیچیدهای هستند که بر میزان تولید و کیفیت محصولات تاثیر میگذارد. در صورت ادامه این روند و نبود حمایتهای دولت از تولید داخلی، ممکن است توان تولیدکنندگان داخلی برای تامین نیاز کامل بازار داخلی کاهش یابد.
چه سیاستهایی میتواند به حفظ صنعت لنت ترمز و کلاچ کمک کند؟
برای حفظ صنعت لنت ترمز و کلاچ در ایران و جلوگیری از نابودی آن، نیاز به سیاستهای حمایتی و اصلاحات در حوزههای مختلف اقتصادی و تجاری وجود دارد. یکی از اصلیترین سیاستها، محدود کردن واردات بیرویه کالاهایی است که مشابه آنها بهطور کافی در داخل تولید میشود.
اعمال تعرفههای مناسب و بررسی نیاز واقعی بازار میتواند از ورود کالاهای خارجی با کیفیت پایین جلوگیری کرده و به تولید داخلی کمک کند. همچنین، تخصیص مناسب ارز برای تامین مواد اولیه و ماشینآلات مورد نیاز صنایع تولیدی، بهویژه در صنعت لنت ترمز، از اهمیت ویژهای برخوردار است.
این اقدام میتواند تولیدکنندگان داخلی را قادر سازد تا با تامین مواد اولیه با قیمتهای رقابتیتر، هزینههای تولید را کاهش دهند و از فشارهای ارزی رهایی یابند. علاوه بر این، دولت باید مشوقهای مالیاتی و تسهیلات ویژهای برای صنعتگران در نظر بگیرد تا آنها بتوانند در شرایط سخت اقتصادی، با قدرت بیشتری به تولید و رقابت ادامه دهند.
بهبود زیرساختهای انرژی، بهویژه تامین برق و گاز پایدار برای کارخانهها، میتواند بهرهوری را افزایش دهد و از تعطیلیهای مکرر خطوط تولید جلوگیری کند. همچنین، سادهسازی فرآیندهای اداری و کاهش موانع قانونی مرتبط با تولید میتواند باعث کاهش هزینههای اضافی و افزایش سرعت در فرآیندهای تولید و توزیع شود. این سیاستها میتوانند شرایطی را فراهم آورند که تولیدکنندگان داخلی قادر به رقابت با واردات خارجی باشند و درعینحال از اشتغال در این صنعت حمایت شود.
آیا مشکلات صنعت تولید لنت ترمز و کلاچ صرفا به واردات بیرویه مربوط است یا عوامل دیگری هم در این بحران نقش دارند؟
مشکلات صنعت تولید لنت ترمز و کلاچ تنها محدود به واردات بیرویه نیستند. اگرچه واردات بدون کنترل یکی از عوامل اصلی فشار بر این صنعت است، اما مشکلات دیگری نیز به شدت بر این صنعت تاثیر گذاشتهاند. ازجمله این مشکلات میتوان به کمبود مواد اولیه، نوسانات ارزی و افزایش هزینههای تولید اشاره کرد.
نوسانات شدید در قیمت ارز باعث شده که بسیاری از تولیدکنندگان نتوانند مواد اولیه خود را با قیمتهای ثابت تامین کنند و این امر منجر به افزایش هزینههای تولید و کاهش قدرت رقابت آنها با محصولات وارداتی شده است.
همچنین، مشکلات در تامین انرژی بهویژه برق و گاز، از دیگر مشکلاتی است که تولیدکنندگان داخلی با آن مواجه هستند.
قطع برق و گاز در فصلهای سرد سال باعث تعطیلیهای اجباری و کاهش ظرفیت تولید کارخانهها میشود که نتیجه آن ضرر مالی فراوان و از دست دادن بازار است. علاوهبر این، پیچیدگیهای موجود در قوانین و مقررات تولید، بهویژه در زمینه مالیاتها و واردات مواد اولیه، روند تولید را کند کرده و هزینههای اضافی را به تولیدکنندگان تحمیل میکند. در این شرایط، علاوه بر واردات بیرویه، دولت و نهادهای ذیربط باید اقداماتی در جهت اصلاح سیاستهای اقتصادی و تجاری، بهبود تامین انرژی و تسهیل فرآیندهای تولید انجام دهند تا از بحرانهای بیشتر در این صنعت جلوگیری شود.
تاثیر بحرانهای ارزی و مشکلات تامین مواد اولیه در صنعت لنت ترمز چگونه است و آیا این مشکلات موجب کاهش کیفیت محصولات داخلی شده است؟
بحرانهای ارزی و مشکلات در تامین مواد اولیه تاثیرات منفی زیادی بر صنعت لنت ترمز و کلاچ گذاشتهاند. افزایش نوسانات ارزی موجب شده است که تولیدکنندگان نتوانند مواد اولیه خود را با قیمت ثابت و مناسب تامین کنند. این موضوع علاوه بر افزایش هزینههای تولید، کیفیت محصولات را نیز تحتشعاع قرار داده است.
تولیدکنندگان مجبور به استفاده از مواد اولیه با کیفیت پایینتر یا تاخیر در تامین مواد ضروری شدهاند که میتواند به افت کیفیت تولیدات داخلی منجر شود. همچنین، عدم تخصیص مناسب ارز برای واردات مواد اولیه و ماشینآلات مورد نیاز، تولیدکنندگان را با مشکلات جدی در تامین تجهیزات جدید و بهروزرسانی خطوط تولید مواجه کرده است.
این مشکلات باعث شده است که بسیاری از کارخانهها نتوانند بهطور کامل از ظرفیتهای تولیدی خود استفاده کنند و در نتیجه کیفیت و کمیت محصولات تولیدی کاهش یابد. در نهایت، این کاهش کیفیت میتواند به از دست دادن اعتماد مصرفکنندگان و کاهش رقابتپذیری محصولات داخلی در برابر نمونههای وارداتی منجر شود. برای رفع این مشکلات، تخصیص منابع ارزی مناسب، افزایش تولید مواد اولیه داخلی و حمایت از بهروزرسانی ماشینآلات میتواند به بهبود کیفیت و افزایش توان رقابتی تولیدات داخلی کمک کند.
در صورتی که این وضعیت ادامه یابد، چه پیامدهایی برای اقتصاد کشور و اشتغال خواهد داشت؟
ادامه وضعیت بحرانی صنعت لنت ترمز و کلاچ میتواند پیامدهای بسیار جدی برای اقتصاد کشور و اشتغال داشته باشد. اولین پیامد، کاهش تولید داخلی و وابستگی بیشتر به واردات است که منجر به خروج ارز از کشور خواهد شد. این روند بهویژه در شرایطی که ارز به منابع حیاتی کشور تبدیل شده است، میتواند فشار بیشتری به سیستم مالی و اقتصادی وارد کند.
از آنجا که این صنعت مستقیما با اشتغال در ارتباط است، بحران در این بخش میتواند به بیکاری گسترده منجر شود. بسیاری از کارگران و متخصصان این صنعت که در کارخانهها و شرکتهای تولیدی فعالیت دارند، در صورت کاهش تولید و تعطیلی واحدهای تولیدی، شغل خود را از دست خواهند داد.
علاوه بر این، کاهش توان تولید داخلی و افزایش واردات میتواند به افزایش قیمتها در بازار داخلی منجر شود و در نتیجه قدرت خرید مردم کاهش یابد. این موضوع در بلندمدت میتواند به بحرانهای اجتماعی و اقتصادی دامن بزند و شرایط سختتری برای مردم ایجاد کند.
بنابراین، اگر مشکلات صنعت لنتترمز و کلاچ و دیگر صنایع مشابه حل نشود و حمایتهای لازم از تولیدکنندگان داخلی صورت نگیرد، پیامدهای آن میتواند به طور مستقیم بر کل اقتصاد کشور تاثیر بگذارد و بحرانهای اقتصادی شدیدتری را ایجاد کند.