در شرایطی که صنعت خودرو ایران با چالش‌های پیچیده‌ای همچون تحریم‌های اقتصادی، نوسانات ارزی و مشکلات ساختاری دست وپنجه نرم می‌کند، بسیاری از کارشناسان بر این باورند عبور از بحران‌های فعلی، نیاز به اصلاحات بنیادین در سیاست‌های اقتصادی و صنعتی کشور دارد.
در این میان مصطفی صفایی، کارشناس اقتصادی و تحلیلگر صنعت خودرو، در گفت‌وگو با «دنیای‌خودرو» ضمن تشریح وضعیت کنونی این صنعت و تاکید بر ضرورت تسهیل فرآیندهای گمرکی برای تامین مواد اولیه و قطعات خطوط تولید خودروسازان و قطعه‌سازان در دوماهه پایانی سال، به بررسی ابعاد مختلف مشکلات موجود و راهکارهای عملی برای بهبود آن پرداخت و بر ضرورت همراهی دستگاه‌های ذیربط در این مسیر تاکید کرد.
وی در ادامه به چالش‌های ساختاری و ناترازی‌های موجود در بازار خودرو اشاره کرد و گفت: «تقویت رقابت‌پذیری در این صنعت، نه‌تنها از طریق حمایت‌های دولتی بلکه از طریق ایجاد شرایط رقابتی واقعی و شفاف‌سازی قیمت‌ها ممکن خواهد بود.»
وی همچنین بر ضرورت توجه به تحقیق‌وتوسعه به‌عنوان یکی از ارکان اصلی ارتقای کیفیت و بهره‌وری در تولید خودروهای داخلی تاکید کرد و افزود: «تنها با بهبود زیرساخت‌ها و تولیدات نوین می‌توان به توسعه پایدار این صنعت در بازارهای جهانی امیدوار بود.»
با توجه به مشکلات مالی و کمبود نقدینگی در خودروسازان داخلی به نظر شما چه اقداماتی می‌تواند به بهبود وضعیت مالی این شرکت‌ها کمک کند؟
صنعت خودرو ایران به دلیل شرایط اقتصادی خاص، نظیر تحریم‌ها و مشکلات داخلی، با بحران نقدینگی شدید مواجه است. برای رفع این مشکل، نخستین اقدام می‌تواند حمایت‌های مالی دولت باشد. دولت می‌تواند از طریق اعطای وام‌های کم‌بهره یا تسهیل در فرآیند مالیاتی به خودروسازان کمک کند تا فشارهای مالی را کاهش دهند.
همچنین خودروسازان نیاز به منابع مالی جدید دارند تا بتوانند پروژه‌های توسعه‌ای خود را ادامه دهند و خط تولید خود را به‌روز کنند. علاوه‌بر این، اصلاح ساختار مالی شرکت‌ها و بهینه‌سازی فرآیندهای داخلی می‌تواند در کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری تاثیرگذار باشد.
این تغییرات به خودروسازان کمک می‌کند با مشکلات مالی بهتر کنار بیایند و توانمندی مالی خود را تقویت کنند. در کنار این حمایت‌ها، یکی از راه‌های موثر برای بهبود وضعیت مالی خودروسازان، تشویق به مشارکت‌های مشترک با خودروسازان بین‌المللی است. این نوع مشارکت‌ها می‌تواند به انتقال فناوری‌های جدید، کاهش هزینه‌های تولید و افزایش کیفیت محصولات کمک کند.
همچنین، با استفاده از ابزارهایی نظیر ایجاد مشوق‌های صادراتی، می‌توان بازارهای جدیدی را برای محصولات خودروسازی ایران باز کرد که این امر می‌تواند به رونق اقتصادی صنعت خودرو و کاهش فشارهای مالی در کوتاه‌مدت منجر شود. درنهایت، افزایش سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی به‌ویژه در بخش تحقیق و توسعه، از دیگر اقداماتی است که می‌تواند به رشد صنعت خودرو و بهبود وضعیت مالی شرکت‌های خودروسازی کمک کند.
چگونه می‌توان سیاست‌های اقتصادی کشور را به‌گونه‌ای تنظیم کرد که رقابت‌پذیری صنعت خودرو داخلی افزایش یابد؟
افزایش رقابت‌پذیری صنعت خودرو داخلی نیازمند تغییرات اساسی در سیاست‌های اقتصادی و صنعتی است. نخستین قدم، تسهیل ورود خودروهای خارجی به بازار ایران از طریق کاهش تعرفه‌های واردات و حذف محدودیت‌های وارداتی است. این کار نه‌تنها رقابت را در بازار داخلی افزایش می‌دهد، بلکه خودروسازان داخلی را وادار به ارتقای کیفیت و کاهش هزینه‌های تولید می‌کند.
در واقع، واردات خودروهای خارجی با کیفیت بالا، خودروسازان داخلی را مجبور می‌کند محصولات خود را با ویژگی‌های رقابتی تولید کنند تا در بازار باقی بمانند. ازسوی‌دیگر، این کار باعث ایجاد تنوع در بازار و دامنه وسیع انتخاب برای مصرف‌کنندگان می‌شود که به بهبود شرایط اقتصادی و توسعه صنعت خودرو کمک می‌کند.
علاوه بر این، دولت می‌تواند از طریق تسهیل فرآیندهای مالی، تشویق به تحقیق‌وتوسعه در صنعت خودرو و همچنین ایجاد مشوق‌هایی برای خودروسازان داخلی، رقابت‌پذیری این صنعت را افزایش دهد. افزایش سرمایه‌گذاری در تحقیق‌وتوسعه و حمایت از نوآوری‌های صنعتی، می‌تواند به تولید خودروهایی با فناوری‌های جدید و کیفیت بالا منجر شود تا در بازارهای بین‌المللی رقابت کنند.
همچنین، توسعه استانداردهای کیفی و محیط‌زیستی در تولید خودرو، علاوه‌بر بهبود کیفیت، می‌تواند به جلب توجه بیشتر مصرف‌کنندگان و بازارهای بین‌المللی کمک کند. با ایجاد چنین سیاست‌هایی، صنعت خودرو داخلی می‌تواند در برابر چالش‌های رقابتی جهانی و همچنین تغییرات اقتصادی مقاوم‌تر شود.
درحال‌حاضر، یکی از چالش‌های مهم خودروسازان داخلی تامین مواد اولیه و قطعات است. به نظر شما دولت چه نقشی می‌تواند در تسهیل واردات این مواد و قطعات ایفا کند؟
تامین مواد اولیه و قطعات برای صنعت خودرو یکی از مشکلات اساسی خودروسازان داخلی است. نوسانات ارزی و تحریم‌ها این موضوع را پیچیده‌تر کرده است. در این شرایط، دولت می‌تواند با اتخاذ سیاست‌های حمایتی نظیر کاهش تعرفه‌های واردات قطعات و تسهیل فرآیندهای گمرکی، به خودروسازان کمک کند تا مواد اولیه و قطعات مورد نیاز خود را به‌موقع و با هزینه کمتری وارد کنند.
تسهیل در فرآیندهای گمرکی به‌ویژه در ایام پایانی سال، می‌تواند فعالیت خطوط تولید را تسریع کند و خودروسازان را قادر سازد تا به‌طور موثرتر و سریع‌تر نیازهای بازار را برطرف کنند. این اقدام، علاوه‌بر کاهش هزینه‌های تولید، می‌تواند از بروز مشکلات در زنجیره تامین و تولید خودرو جلوگیری کند.
علاوه بر این، دولت می‌تواند برنامه‌هایی برای حمایت از تولید داخلی قطعات خودرو ایجاد کند تا وابستگی به واردات کاهش یابد. تشویق به سرمایه‌گذاری در تولید قطعات و فناوری‌های داخلی، با استفاده از معافیت‌های مالیاتی یا ارائه وام‌های ارزان، می‌تواند به افزایش تولید داخلی قطعات و کاهش هزینه‌های تولید کمک کند.
از سوی دیگر، تشویق به همکاری‌های مشترک با تولیدکنندگان قطعات خودرو در کشورهای دیگر، می‌تواند باعث انتقال فناوری و کاهش وابستگی به واردات قطعات خاص شود. درنهایت، ایجاد یک سیستم منسجم برای مدیریت زنجیره تامین و شفاف‌سازی فرآیندها می‌تواند به خودروسازان در مدیریت بهتر مواد اولیه و قطعات کمک کند.
در زمینه تولید خودروهای برقی در ایران، وضعیت این صنعت را چگونه می‌بینید؟ آیا ایران می‌تواند به یکی از تولیدکنندگان اصلی خودروهای برقی تبدیل شود؟
صنعت خودروهای برقی در ایران هنوز در مراحل ابتدایی قرار دارد، اما درحال‌حاضر ظرفیت‌هایی برای رشد و توسعه آن دیده می‌شود. با توجه به وضعیت زیست‌محیطی و نیاز به کاهش آلایندگی‌ها در سطح جهانی، تولید خودروهای برقی می‌تواند آینده روشنی در ایران داشته باشد. برای تبدیل شدن به یکی از تولیدکنندگان اصلی خودروهای برقی، ایران نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان در زیرساخت‌ها و فناوری‌های مرتبط با تولید این نوع خودروها دارد. یکی از چالش‌های اصلی در این زمینه، تامین باتری‌هایی با ظرفیت بالا و هزینه‌های مقرون‌به‌صرفه بوده که برای رقابت در بازار جهانی ضروری است.
از طرفی، ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای شارژ خودروهای برقی و کاهش هزینه‌های آن، می‌تواند پذیرش این نوع خودروها را در سطح داخلی تسریع کند. علاوه بر این، دولت می‌تواند با ارائه مشوق‌ها و برنامه‌های حمایتی، تولید خودروهای برقی را در ایران تقویت کند. ایجاد تسهیلات مالی برای تولیدکنندگان و تسهیل فرآیندهای واردات مواد اولیه و تجهیزات موردنیاز برای تولید خودروهای برقی، ازجمله اقداماتی هستند که می‌توانند به رشد این صنعت کمک کنند.
همچنین همکاری با شرکت‌های بین‌المللی و جلب سرمایه‌گذاری خارجی در این حوزه می‌تواند به انتقال تکنولوژی و ارتقای کیفیت تولید خودروهای برقی در ایران کمک کند. به نظر می‌رسد با توجه به روند گرایش جهانی به سمت خودروهای برقی، ایران می‌تواند در این صنعت نقش برجسته‌ای ایفا کند، البته مشروط بر این‌که زیرساخت‌های لازم فراهم و سیاست‌های حمایتی به‌طور موثر پیاده‌سازی شوند.
تحلیل شما درخصوص تاثیر نرخ ارز بر هزینه تولید و قیمت‌گذاری خودروهای داخلی چیست؟ چه راهکارهایی برای کاهش این تاثیرات وجود دارد؟
نوسانات نرخ ارز یکی از عوامل تاثیرگذار اصلی بر هزینه تولید و قیمت‌گذاری خودروهای داخلی است. در شرایطی که بخش عمده‌ای از مواد اولیه و قطعات خودرویی وارداتی هستند، جهش نرخ ارز باعث افزایش هزینه‌های تولید و در نهایت بالا رفتن قیمت نهایی خودرو می‌شود. این تغییرات ارزی به‌ویژه در بازارهایی که قدرت خرید مصرف‌کنندگان کاهش می‌یابد، می‌تواند منجر به رکود در بازار خودرو شود.
علاوه بر این، نوسانات ارز در کوتاه‌مدت می‌تواند به عدم اطمینان در بازار منجر شود و حتی خودروسازان را مجبور کند که قیمت‌های خود را به‌طور مداوم تغییر دهند که این امر تاثیر منفی بر ثبات بازار دارد.
برای کاهش تاثیرات نوسانات نرخ ارز، یکی از راهکارهای اصلی، کاهش وابستگی به واردات قطعات و مواد اولیه است. اگر خودروسازان داخلی قادر به تولید بیشتر قطعات و مواد اولیه در کشور باشند، وابستگی آن‌ها به نوسانات ارزی کاهش می‌یابد. در کنار این، استفاده از قراردادهای ارزی بلندمدت و توافقات ثابت با تامین‌کنندگان خارجی می‌تواند به کاهش ریسک نوسانات ارزی کمک کند. همچنین، سیاست‌های حمایتی دولت در زمینه افزایش صادرات می‌تواند درآمدهای ارزی را افزایش دهد و به خودروسازان این امکان را بدهد که از تاثیرات نوسانات ارز کاسته و باثبات‌تر عمل کنند.
