تهران به‌عنوان پایتخت و الگویی برای سایر شهرها، باید ناوگان حمل‌ونقل عمومی منسجم و به‌روزی داشته باشد. با این‌حال، در سال‌های اخیر، اتفاق درخوری در این حوزه نیفتاده بود و شهرداری و دولت، کمتر توجهی به این حوزه نشان داده بودند. از سال گذشته تا امروز اما شهرداری تهران از برنامه‌های خود برای نوسازی و توسعه ناوگان مسافری کلانشهر تهران با تکیه همزمان بر توان تولید داخل و واردات خبر داد؛ موضوعی که امید به برخورداری پایتخت از ناوگانی به‌روز و ارزشمند را زنده کرد.
این تصمیم شهرداری تهران با حواشی بسیاری همراه بود که تازه‌ترین آن اجرای کند طرح نوسازی اتوبوسرانی است. گرچه قرار بود این شهر تا پایان سال و با همت شهرداری مجهز به حدود ۲۸۰۰ دستگاه اتوبوس جدید داخلی و خارجی شود، اما سرعت اجرای آن به اندازه‌ای کند بود که تاکنون ورود حدود هزار دستگاه از این اتوبوس‌ها به ناوگان تهران محقق شده است. چنان‌چه توسعه ناوگان پایتخت براساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، تحقق نیابد، باز هم باید شاهد افزایش عمق فرسودگی این خودروها و نارضایتی بیش از حد شهروندان باشیم. این در حالی است که گفته می‌شود امروز، تهران بیش‌از ۹هزار اتوبوس نیاز دارد تا به یک ناوگان استاندارد دست یابد.
فعالیت ۳هزار و ۳۰۰ اتوبوس در شهر تهران
تهران به دلیل جمعیت بالا، نیازمند تعداد بالایی اتوبوس به‌روز و جدید در ناوگان مسافری خود است، اما متاسفانه سرعت نوسازی و توسعه این ناوگان به اندازه‌ای در سال‌های گذشته کم و نزولی بوده که این کلانشهر با کمبود اتوبوس همراه شده و حتی معدود اتوبوس‌های موجود در ناوگان این شهر نیز یا فرسوده هستند یا در مرز فرسودگی قرار دارند.
در همین خصوص، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران به تازگی اعلام کرده است که «تحقیقات نشان می‌دهد که شهر تهران برای پاسخگویی به نیازهای حمل‌ونقل عمومی میانگین به ۹هزار اتوبوس نیاز دارد.»
مهدی علیزاده با بیان این‌که همکاری بین بخش دولتی و خصوصی می‌تواند نقش مهمی در حل مشکلات حمل‌ونقل عمومی ایفا کند، اظهار کرده است: «درحال‌حاضر حدود ۳هزار و ۳۰۰اتوبوس در شهر تهران فعال هستند. با توجه به جمعیت تهران و نیازهای حمل‌ونقل عمومی، این تعداد بسیار کمتر از استاندارد جهانی است.»
زمان کم شهرداری برای تحقق وعده خرید اتوبوس برای تهران
کمبود اتوبوس در کلانشهر تهران، شهرداری این شهر را بر آن داشت تا بعد از وقفه‌ای حدود ۱۰سال در نوسازی، فکری به حال این ناوگان کند. از این رو، تصمیم بر آن شد با کمک تولیدکنندگان داخلی و تمرکز شهرداری بر واردات، هرچه سریع‌تر بخش بزرگی از این ناوگان نوسازی شود.
در همین راستا، شهرداری اعلام کرد ۱۵۰۰ دستگاه اتوبوس وارداتی و ۱۳۰۰ دستگاه اتوبوس هم از طریق تولید داخل برای ناوگان پایتخت تا پایان سال ۱۴۰۳ تامین خواهد کرد، اما روند اجرای این طرح بسیار کند بود. تا آن‌جا که طبق اعلام رئیس شورای شهر تهران هزار و ۲۰۰ دستگاه اتوبوس واردشده به ناوگان و بخشی از اتوبوس‌ها نیز بازسازی شده است.
مهدی چمران اعلام کرد که «قرار است ۴۰۰ دستگاه اتوبوس دوکابین هم تا پایان سال از چین به ایران بیاورند که قرارداد آن بسته شده و کارهای آن در حال انجام و پیگیری است. روند بارگیری و ارسال اتوبوس‌های برقی هم به ایران در حال انجام است.»
هدررفت فرصت جذب سرمایه و توسعه اتوبوس‌سازی
در حالی صحبت از خرید اتوبوس‌های چینی و حالا تاخیر در تحویل و ارسال این خودروها شده است که در سال‌های اخیر چشم اتوبوس‌سازان داخلی به دست شهرداری‌ها بوده است. اتوبوس‌سازان داخلی به امید آن‌که شهرداری‌ها بودجه‌ای را صرف خرید محصولات داخلی برای نوسازی ناوگان مسافری تهران و سایر شهرها کنند، در سال‌های بحرانی گذشته، کار خود را به سختی ادامه دادند. با این‌حال، گام نخست شهرداری پایتخت برای نوسازی، تمرکز بر خرید از خودروسازان چینی بود و خرید از خودروسازان داخلی را در گام بعدی خود قرار داد، درحالی‌که می‌توانست با خرید از اتوبوس‌سازان داخلی، سرمایه‌گذاران را به این بخش جذب کرده و سرمایه‌داران را به سرمایه‌گذاری در این صنعت ترغیب کند و با سفارش‌گذاری‌های مستمر و برنامه‌ریزی‌شده، بخشی از سرمایه از دست رفته تولیدکنندگان داخلی را در بازه زمانی مشخصی برگرداند. با این‌حال، بخش اعظمی از بودجه شهرداری، صرف خرید از چینی‌ها شد که امروز روند کند ارسال این اتوبوس‌ها، نشان داد همچنان خرید از داخلی‌ها بی‌دردسرتر و سریع‌تر از چینی‌ها اتفاق می‌افتد.
