براساس گزارش‌ها، جمعیت شهر تهران بیش از ۹میلیون نفر بوده و حمل‌ونقل و جابه‌جایی افراد در تهران نیازمند زیرساخت قوی است. این در حالی است که به گفته مدیران شهری و اعضای شورای شهر، تهران با کمبود شدید وسایل حمل‌ونقل از جمله اتوبوس، مینی‌بوس و ون دست‌وپنجه نرم می‌کند.
کمبود بودجه باعث شده تا شرکت‌های تولیدکننده اتوبوس و مینی‌بوس و... با پایین‌ترین ظرفیت کار کنند.
گران تمام‌شدن قیمت و طولانی بودن تحویل نیز دو علت اصلی تمایل مسئولان شهری به واردات این محصولات است.
این در حالی است که خودروسازان بارها آمادگی خود را برای تولید و عرضه محصولات اعلام کرده‌اند و صرفا در انتظار کسب نقدینگی هستند. این روند باعث شده است شهری مانند تهران با جمعیت چندمیلیونی در حمل‌ونقل همواره با چالش مواجه باشد.
قدیمی و فرسوده بودن اتوبوس‌های درون‌شهری سبب شده است بخشی از آن‌ها هر روز در تعمیرگاه‌ها باقی بمانند و بحث اورهال نیز نتواند گره کور حمل‌ونقل تهران را باز کند.
تعمیر روزانه بیش‌از ۱۵درصد اتوبوس‌های پایتخت
کمبود اتوبوس در کلان‌شهر تهران به‌صورت جدی وجود دارد و این شهر نیازمند هزاران دستگاه اتوبوس است. با این وجود از ۲هزار ۵۰دستگاه اتوبوس موجود نیز، هر روز ۱۵درصد به علت فرسودگی برای انجام تعمیرات به پارکینگ می‌روند.
در همین زمینه، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه ۲هزار و ۵۰دستگاه اتوبوس در خطوط درون‌شهری تهران به‌صورت روزانه فعال است، اظهار کرد: «این تعداد اتوبوس ابتدای هر صبح از پارکینگ شرکت واحد خارج می‌شوند، اما به‌دلیل فرسودگی ناوگان تعدادی از آن‌ها در طول روز برای انجام تعمیرات از سرویس‌دهی خارج شده و به پارکینگ منتقل می‌شوند.»
سیدجعفر تشکری هاشمی، افزود: «میانگین اتوبوس‌های فعال روزانه به یک‌هزار و ۷۰۰ دستگاه می‌رسد. البته پیش‌بینی می‌شود تا آخر امسال حدود یک‌هزار و ۳۰۰ دستگاه اتوبوس جدید از مجموع قراردادهای منعقدشده به ناوگان اتوبوسرانی افزوده شود که در این صورت بخشی از مشکل کمبود ناوگان بر طرف می‌شود.»
اورهال اتوبوس‌ها اقدامی درست یا نادرست؟
یکی از راه‌هایی که مسئولان شهری برای جبران کمبود اتوبوس در شهرها مدنظر دارند، اورهال اتوبوس‌های قدیمی است. یک اتوبوس در بهترین شرایط حدود ۶ تا ۱۰ سال عمر دارد. بسیاری از اتوبوس‌ها بعد از ۵ سال استفاده باید از رده خارج و جایگزین شوند.
ایجاد آلودگی، مصرف سوخت بالاتر و مشکلات دیگر از معایب به‌کارگیری اتوبوس‌های قدیمی است. با این‌حال، اورهال کردن نیز هزینه بالایی دارد. این اقدام احتمالا برای شهرداری‌ها مناسب باشد اما خودروساز ترجیح می‌دهد خودرو جدید را در خط تولید خود تولید کند. با این وجود مسئولان شهری به دنبال تامین نیاز خود در اسرع وقت هستند و اورهال کردن یکی از روش‌های تامین اتوبوس است.
رئیس کمیسون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر تهران در این خصوص گفت: «امیدواریم با اورهال و خرید اتوبوس‌های جدید هرچه سریع‌تر مشکلات مربوط به ناوگان حمل‌ونقل عمومی حل شود. به غیر از ۳۰۰ دستگاه اتوبوس که عمری کمتر از پنج سال دارند، عمر مابقی اتوبوس‌های شرکت واحد اتوبوسرانی تهران به بیش‌از ۱۰ تا ۱۶ سال می‌رسد در این شرایط وظیفه مدیریت شهری تامین منابع برای خرید اتوبوس‌های جدید است.»
فشار بر خودروسازان برای رسیدن تهران به ۳هزار اتوبوس فعال
تشکری هاشمی با بیان اینکه کارهای قانونی خرید اتوبوس‌های جدید انجام شده است، تصریح کرد: «براساس برنامه اتوبوس‌های دیزلی در موعد مقرر وارد ناوگان می‌شوند. البته برای تسریع در روند ورود همه اتوبوس‌ها و رسیدن به عدد ۳هزار اتوبوس فعال در تهران باید به اتوبوس‌سازان فشار آورد تا هرچه سریع‌تر به تعهدات خود عمل کنند و اتوبوس‌ها را تحویل دهند.»
وی با اشاره کند بودن روند اورهال اتوبوس‌ها توسط شرکت‌های خودروساز گفت: «قراردادهایی برای اورهال این اتوبوس‌ها منعقد شده است، اما تعداد آن‌ها با آن‌چه در شورای اسلامی شهر تهران مصوب شده است، فاصله معناداری دارد. بر اساس تصمیم شورای شهر تهران، باید یک‌هزار و ۱۰۰ دستگاه اتوبوس اورهال شود، اما اکنون ۳۰۰ دستگاه اتوبوس اورهال شده که امیدواریم تا پایان سال این عدد جبران شود.»
وی تاکید کرد: «از تعداد ۲هزار دستگاه اتوبوس فعال در تهران، یک‌هزار دستگاه متعلق به بخش خصوصی و یک‌هزار دستگاه نیز متعلق به شهرداری تهران (بی‌آرتی) است.»
مشکل خرید اتوبوس با پیگیری و سماجت
رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر تهران درخصوص اینکه چرا خرید اتوبوس تا این حد چالش‌برانگیز شده است، بیان کرد: «مشکل خرید اتوبوس‌ها با پیگیری و سماجت باید برطرف شود. باید بحث مدیریت هرچه بهتر ناوگان اتوبوسرانی انجام شود تا شاهد مشکلات موجود نباشیم.»
این در حالی است که شرکت‌های تولیدکننده اتوبوس همواره نبود بودجه و کمبود نقدینگی را عاملی برای عدم سفارش‌گذاری عنوان کرده‌اند.
شرکت‌های تولیدکننده اتوبوس شرط تولید و سرعت دادن به آن را سفارش‌گذاری شهرداری‌ها و کسب نقدینگی دانسته و همواره مخالفت خود را با واردات اتوبوس‌های کارکرده عنوان کرده‌اند.
وجود زیرساخت‌های فراوان در کشور باعث شده است خودروسازان توانایی تولید انواع اتوبوس را داشته باشند و صرفا بحث سفارش‌گذاری و تامین نقدینگی برای آن ها مانع تولید بوده است.
وضعیت نامطلوب ون‌های ویژه معلولان
رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به مشکلات حمل‌ونقل برای مسافران دارای معلولیت اظهار کرد: «از مجموع ۸۲ دستگاه ون ویژه معلولان به دلیل کمبود راننده و مشکلات فنی حدود ۵۰ درصد آن یعنی ۴۵ دستگاه فعالیت ندارند همچنین ۲۰ دستگاه به دلیل نبود راننده متوقف شده؛ درحالی‌که چشم امید معلولان به حمل‌ونقل عمومی است که در اختیارشان گذاشته شده، اما همین ناوگان نیز به دلیل نبود راننده یا مشکلات فنی فعال نیست.»
تشکری هاشمی با بیان اینکه وقتی می‌توان هر ون را در مدت کوتاهی تعمیر کرد، چرا باید آن‌ها را چندماه در پارکینگ‌ها معطل تعمیر نگه داشت؟ تصریح کرد: «دسترسی به تعمیرکار بسیار آسان است و باید هرچه سریع‌تر مشکلات فنی این خودروها برطرف شوند. ضمن اینکه برای حل مشکل راننده نیز باید با معاون مالی و معاون منابع انسانی شهرداری تهران هماهنگی‌های لازم را انجام داد. ما نیز این موضوع را حتما بررسی می‌کنیم تا مشکلات مربوطه برطرف شود.»
