خودروهای الکتریکی، هم‌زمان با افزایش روزافزون آلاینده‌های زیست‌محیطی، با استقبال بیشتری روبه‌رو شده‌اند. این در حالی اتفاق می‌افتد که بسیاری از دولت‌های غربی و برخی شرقی‌ها در سنوات گذشته قوانین سختی را برای مقابله با تردد مدل‌های دیزلی وضع کرده‌اند. به نظر می‌رسد حجم بازار خودروهای تجاری از ۵۱۹.۴ هزار دستگاه در سال ۲۰۲۳ به ۲۱۵۵.۱ هزار دستگاه در سال ۲۰۳۰ برسد و با رشد ۲۲.۵درصدی همراه شود. همین موضوع نیاز به خداحافظی با مدل‌های دیزلی و توسعه مدل‌های الکتریکی را محسوس می‌کند.

دولت‌ها برای توسعه بازار و ناوگان متشکل از خودروهای الکتریکی در سال‌های اخیر اقدامات بسیاری انجام داده‌اند و موفق شده‌اند روند صعودی را برای این بازار ایجاد کنند. رشد در این بازار به دلیل اختصاص تسهیلات مالی از سوی دولت، اعتبارات مالیاتی و برخی تخفیفات از مالیات و پرداخت‌های مختلف اتفاق افتاده است.

افزایش محبوبیت پیکاپ‌های الکتریکی، باعث هدایت بازار تجاری‌های برقی شده است. همچنین تمرکز بیشتر بر توسعه ایستگاه‌های شارژ خودروهای الکتریکی و ایستگاه‌های سوخت هیدروژن و مشوق‌های پیشنهادی به خریداران، فرصت‌هایی را برای تولیدکنندگان ایجاد می‌کند تا سرمایه‌گذاری‌های مالی و فضاهای بیشتری را به معرفی مدل‌های جدید تجاری‌های الکتریکی تخصیص دهند.

توسعه بازار تجاری‌های الکتریکی

دور از انتظار نیست بیشترین توسعه بازار تجاری‌های الکتریکی از بازارهای اروپایی و آمریکایی رقم بخورد؛ کشورهایی که سخت‌ترین قوانین و کمترین زمان برای تغییر مدل‌های دیزلی را در نظر گرفته‌اند.

بازار خودروهای تجاری الکتریکی در اروپا به دست ون‌های الکتریکی که بیشترین فروش را به خود اختصاص داده‌اند، اداره خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود که کشورهای اصلی در این بازار، تمام فروش خود را در بخش ون‌ها تا سال ۲۰۲۳ به مدل‌های الکتریکی اختصاص دهند. اما در آمریکای‌شمالی بازار خودروهای تجاری الکتریکی با افزایش حجم فروش پیکاپ‌های الکتریکی رشد خواهد کرد. بازار پیکاپ‌های الکتریکی تا پایان دهه جاری، کشش بیشتری برای توسعه خواهد داشت.

باتری‌های دیزلی در انتظار کاهش قیمت تا ۲۰۳۰

در حالی تمام دنیا چشم‌انتظار توسعه خودروهای الکتریکی به‌ویژه در بخش دیزلی است که هنوز این خودروها با قیمت‌های بالا و در تیراژ پایین تولید می‌شوند. هم‌زمان با توسعه فناوری و تکنولوژی باتری‌های الکتریکی و افزایش حجم تولید آنها، انتظار می‌رود قیمت باتری‌های الکتریکی نیز کاهش پیدا کند.

به‌عنوان‌مثال در سال ۲۰۱۰، قیمت یک باتری الکتریکی ۱۱۰۰ دلاری آمریکا به ازای هر کیلووات بود. این در حالی است که براساس آمارها، قیمت همین باتری در سال ۲۰۲۲ به ازای هر کیلووات تا ۱۳۸ دلار آمریکا کاهش پیدا کرده است.

دلیل اصلی این اتفاقات کاهش هزینه‌های تولید باتری خودروهای الکتریکی، کاهش قیمت کاتد و افزایش تولید است. انتظار می‌رود قیمت باتری‌های الکتریکی تا سال ۲۰۳۰ به ازای هر کیلووات ۶۰ دلار آمریکا باشد و در ادامه منجر به کاهش قیمت خودروهای الکتریکی و تجاری های برقی شود.

تیراژ پایین، تکنولوژی انحصاری و قیمت باتری؛ سه عامل گرانی مدل‌های الکتریکی

تولید خودروهای تجاری الکتریکی در مقایسه با مدل‌های بنزینی، گازی و دیگر سوخت‌های فسیلی به سرمایه‌گذاری اولیه بیشتری نیاز دارد. این در حالی است که قیمت قطعات و دستگاه‌هایی که برای تولید این خودروها استفاده می‌شود، نیز بالاست. یکی از دلایل این موضوع آن است که هنوز قیمت باتری‌های به‌کاررفته در این خودروها بالاست. زمانی که تکنولوژی تولید باتری‌ها بهبود یابد و قیمت آن‌ها نیز کاهش پیدا کند، در نهایت قیمت خودروهای الکتریکی هم نسبت‌به مدل‌هایی با سوخت‌های فسیلی کاهش پیدا خواهد کرد.

در فوریه ۲۰۲۲، خودروسازی ولوو از تاسیس یک کارخانه با مقیاس بزرگ برای تولید سلول‌های باتری به‌منظور پاسخگویی به تقاضای در حال رشد حمل‌ونقل با آلایندگی صفر خبر داد. اما باتوجه به این که این باتری‌ها برای خودروهای الکتریکی ازجمله کامیون‌ها، اتوبوس، ماشین‌آلات عمرانی و دیگر مدل‌های الکتریکی استفاده خواهند شد و درحال‌حاضر تولید این خودروها در مقیاس پایینی انجام می‌شود، نبود تیراژ، قیمت تولید را بالا نگه داشته و تمام اقدامات انجام‌شده از سوی خودروسازان و تولیدکنندگان، تاثیر چندانی بر قیمت نهایی محصولات الکتریکی نداشته باشد.

ظرفیت پایین باتری‌ها؛ چالش صنعت تجاری‌های الکتریکی

یکی دیگر از چالش‌های این صنعت، ظرفیت پایین باتری‌ها و توانایی طی مسافت‌های کوتاه با هر بار شارژ است. عملکرد و عمر باتری‌ها به طور مستقیم بر قیمت نهایی خودروهای الکتریکی تاثیر می‌گذارد. در میان مدل‌های مختلف باتری که امروز برای تجاری‌های الکتریکی مورداستفاده قرار می‌گیرند، باتری‌های لیتیوم-یونی به‌دلیل عمر بالاتری که دارند، مورد استقبال بیشتری قرار گرفته‌اند.

گرچه ظرفیت لیتیون یونی‌ها برای قدرت بخشیدن به خودروهای تجاری، بسیار کم است. در آب و هوای سرد، وضعیت شارژ باتری‌ها به‌شکل چشمگیری تغییر می‌کند و کار این خودروها را برای رسیدن به حداکثر سرعت سخت می‌کند. همچنین زمان زیادی برای شارژ شدن تجاری‌های الکتریکی لازم است که باعث نارضایتی مصرف‌کنندگان می‌شود.

زمان متوسط موردنیاز برای شارژ هر خودرو تجاری الکتریکی و رسیدن شارژ از صفر به ۱۰۰ با یک شارژر ۷ کیلوواتی بیش از ۶ تا ۸ ساعت خواهد بود. این در حالی است که بیشترین شارژرهای موجود با ظرفیت‌های پایین شارژدهی تجهیز شده‌اند.

اکثر ایستگاه‌های شارژ نیز دو سطح شارژ یک و دو دارند که شارژ با آن‌ها بین ۸ تا ۱۶ ساعت زمان می‌برد. این در حالی است که یک شارژر سطح ۳ می‌تواند در ۶۰ دقیقه شارژ یک خودرو را از صفر به صد برساند.