گروه صنعتی ماموت یکی از نام‌های شناخته‌شده در صنعت خودروهای سنگین ایران، سال‌هاست با تولید و عرضه انواع تریلر و کامیون، بخش قابل توجهی از نیازهای حمل‌ونقل جاده‌ای کشور را تامین می‌کند. این گروه با شرکت‌های زیرمجموعه ماموت تریلر، ماموت دیزل و تیتان دیزل، پیلسان، ویرا دیزل و مایان، تلاش کرده است بر زنجیره حمل‌ونقل تجاری و بازار آن نهایت تسلط را داشته باشد. اما آیا این حضور گسترده، کیفیت و پشتیبانی لازم را تضمین کرده است؟
آیا خدمات پس از فروش ماموت پاسخگوی نیازهای رانندگان و شرکت‌های حمل‌ونقل است؟ گروه ماموت با فعالیت در تولید و توزیع خودروهای سنگین، نقشی کلیدی در صنعت حمل‌ونقل ایران دارد. از تریلرهای استاندارد برای حمل بارهای حساس تا کامیون‌های وارداتی و داخلی برای کاربری‌های سنگین، این گروه سبد متنوعی را پیش روی مشتریان قرار داده است. اما در بازاری که برندهای داخلی و خارجی با شتاب برای کسب سهم بیشتر رقابت می‌کنند، ماموت با مشکلاتی دست‌وپنجه نرم می‌کند. تاخیر در خدمات، کمبود قطعات و گاه ناپایداری کیفیت، اعتماد رانندگان را به‌چالش کشیده است. در صنعتی که هر ساعت توقف به‌زیان مالی منجر می‌شود، ماموت باید نشان دهد فراتر از نامش، عملکردی قابل اعتماد ارائه می‌دهد.
در این گزارش، با بررسی دیدگاه مشتریان محصولات گروه ماموت، عملکرد این مجموعه را زیر ذره‌بین می‌گذاریم تا کاستی‌ها و نقاط ضعف آن‌ها را در ترازوی نقد بسنجیم.
ماموت تریلر با چاشنی مشکل کیفیت و خدمات
ماموت تریلر، ستون اصلی تولید تریلر در گروه ماموت، با عرضه مدل‌های یخچالی، چادری، کفی و کمپرسی، بخش عمده‌ای از بازار را در اختیار دارد. دریافت گواهینامه ATP برای تریلرهای یخچالی در سال ۱۴۰۳، نشانه‌ای از تلاش برای همخوانی با استانداردهای جهانی است. کیفیت مونتاژ این تریلرها، به‌ویژه در مدل‌های یخچالی، عموما قابل قبول است و استفاده از قطعات استاندارد آن‌ها را برای کاربری‌های سنگین مناسب کرده است.
اما خدمات پس از فروش، نقطه‌ضعف بزرگ ماموت تریلر است. این شرکت شبکه‌ای از نمایندگی‌ها برای تعمیرات، تامین قطعات و پشتیبانی فنی ایجاد کرده و دوره‌های آموزشی نیز برای مشتریان برگزار می‌کند. با این حال برخی رانندگان گزارش می‌دهند که دسترسی به‌قطعات یدکی، به‌ویژه در مناطق دور از مراکز استان‌ها، به‌چالشی جدی تبدیل شده است.
در همین رابطه یکی از رانندگان اظهار داشته: «برای تعمیر سیستم خنک‌کننده تریلر یخچالی، یک ماه منتظر قطعه بودم و بار هم خراب شد.» از طرف دیگر هزینه‌های تعمیرات هم گاه غیرمنطقی است؛ راننده دیگری دیدگاه خود را این‌طور بیان کرده است: «هزینه‌ها بعضا برای یک تعمیر ساده گاه با ارزش احیای کلی مجموعه برابری می‌کند.»
از منظر کیفیت، هرچند مونتاژ کلی رضایت‌بخش است، اما مشکلات پراکنده‌ای مانند فرسودگی زودهنگام اتصالات یا خرابی قطعات تعلیق در مدل‌های کفی گزارش شده است. یکی از رانندگان اشاره کرده است: «بعد از یک سال، محور عقب تریلر کفی شروع به لرزیدن کرد و تعمیر آن هزینه سنگینی داشت.» این مسائل نشان‌دهنده ضعف در نظارت کیفی است.
ماموت‌دیزل و تیتان‌دیزل؛ اسکانیا زیر فشار تحریم‌ها
تیتان دیزل، عامل واردات کامیون‌های اسکانیا در دوران تحریم، با عرضه کامیون‌ها و کشنده‌هایی مانند S۵۰۰، محصولی با کیفیت جهانی ارائه می‌دهد. اسکانیا با موتورهای پرقدرت و کابین‌های ارگونومیک، انتخابی محبوب برای رانندگان حرفه‌ای است. کیفیت مونتاژ این کامیون‌ها، استاندارد بالایی دارد و دوام آن‌ها در جاده‌های ایران اثبات شده است.
اما خدمات پس از فروش، پاشنه‌آشیل تیتان دیزل است. این شرکت نمایندگی‌هایی با تکنسین‌های آموزش‌دیده و گارانتی دوساله دارد؛ اما تحریم‌های اقتصادی، تامین قطعات اصلی را به‌معضلی بزرگ تبدیل کرده است. رانندگان گزارش می‌دهند که قطعات کلیدی، مانند اجزای گیربکس یا سیستم سوخت‌رسانی، گاهی ماه‌ها طول می‌کشد تا برسد.
یکی از رانندگان دراین‌باره گفت: «برای یک سنسور موتور، سه ماه منتظر ماندم و آخرش قطعه غیر اصل خریداری کردم که زود خراب شد.»
راننده دیگری گلایه کرده: «هزینه قطعات اسکانیا آن‌قدر بالاست که گاهی فکر می‌کنی بهتر است کامیون رو عوض کنید.» این تاخیرها و هزینه‌ها برای رانندگانی که درآمدشان به‌کامیون وابسته است، زیان‌بار است. تیتان دیزل باید راهکارهایی برای انبار قطعات یا تسریع تامین آن‌ها پیدا کند تا اعتبار اسکانیا خدشه‌دار نشود.
پیلسان: سیتراک و پشتیبانی ناکافی
پیلسان، مونتاژ کننده کشنده‌ها و کمپرسی‌های سیتراک با قیمت مناسب در ازای عملکرد و قدرت، گزینه‌ای اقتصادی به‌شمار می‌رود. کیفیت مونتاژ سیتراک برای رده قیمتی‌اش قابل قبول است، اما در مقایسه با برندهای اروپایی، کاستی‌هایی دارد. برخی رانندگان از کیفیت پایین سیستم‌های برقی یا راحتی محدود کابین پس از استفاده طولانی شکایت دارند.
یکی از رانندگان بیان کرد: «سیتراک برای بار سنگین خوب است، ولی کابین آن بعد از یک سال پر از ایرادهای ریز شد.» راننده دیگری گزارش داده است: «سیم‌کشی کابین چند بار اتصالی کرد و تعمیر آن زمان‌بر بود.»
خدمات پس از فروش پیلسان که از نمایندگی‌های ماموت بهره می‌برد، نقاط ضعفی دارد. تامین قطعات یدکی اغلب با تاخیرهای طولانی همراه است و نمایندگی‌ها در بسیاری از شهرها حضور ندارند.
راننده‌ای گفته است: «برای قطعه گیربکس سیتراک، هفت هفته منتظر بودم و مجبور شدم کارم را تعطیل کنم.» این مشکلات برای کامیونی که قرار است اقتصادی باشد، توجیه‌ناپذیر است.
ویرا دیزل؛ شاکمان و شبکه‌ای شکننده
ویرا دیزل از سال ۱۴۰۰ با عرضه محصولات شاکمان، از کامیونت Y۹ با ظرفیت ۵.۵ تا ۶ تن تا کشنده Y۳ با موتور ۴۹۰ اسب‌بخار، وارد بازار شده است. این کامیون‌ها با موتورهای کامینز و گیربکس‌های فست، کیفیت مونتاژ نسبتا خوبی دارند. اما برخی رانندگان از افت کیفیت قطعات داخلی، مانند داشبورد یا صندلی‌ها، پس از مدتی استفاده گلایه دارند.
به‌طور مثال کاربری اشاره کرده است: «شاکمان Y۳ قدرت خوبی دارد، ولی کابین آن بعد از ۶ ماه افت کیفیت دارد.» و یا راننده دیگری گزارش داده است: «روکش صندلی‌ها زود ساییده شد و داشبورد صداهای مزاحم تولید می‌کند.»
خدمات پس از فروش ویرا دیزل هنوز به‌بلوغ کامل نرسیده است. شبکه نمایندگی‌ها محدود است و رانندگان در مناطق کم‌جمعیت برای یافتن قطعات یا تعمیرگاه مجاز به‌مشکل برمی‌خورند. راننده‌ای در همین مورد: «برای تعویض فیلتر سوخت، یک ماه دنبال نمایندگی بودم و آخرش از بازار آزاد خریداری کردم که کیفیت نداشت.»
مایان؛ دیما و خدمات ناپایدار
مایان با کشنده دیما که موتور کامینز ۴۹۰ اسب‌بخاری، گیربکس ZF اتوماتیک و کابین جادار دارد، وارد بازار رقابتی شده است. کیفیت مونتاژ دیما در سطح قابل قبولی است و طراحی کابین آن برای سفرهای طولانی مناسب به‌نظر می‌رسد. با این وجود رانندگان گزارش‌هایی از مشکلات کیفیتی پراکنده ارائه داده‌اند.
یکی از رانندگان گفته: «دیفرانسیل دیما بعد از یک سال و نیم شروع به‌صدا دادن کرد و تعمیر آن هزینه سنگینی داشت.»
راننده دیگری اشاره کرده است: «سیستم برقی کابین گاه‌وبی‌گاه خطا می‌دهد و در جاده‌های طولانی دردسرساز است.»
گزارش دیگری به‌ضعف در عایق‌بندی کابین اشاره دارد: «صدای موتور در کابین زیاد نفوذ می‌کند و رانندگی طولانی را سخت می‌کند.»
خدمات پس از فروش دیما، با وجود گارانتی سه‌ساله، با کاستی‌هایی همراه است. شبکه نمایندگی‌های مایان دیزل که از زیرساخت ماموت استفاده می‌کند، در بسیاری از مناطق کشور پوشش کافی ندارد. رانندگان از تاخیر در تامین قطعات، به‌ویژه برای اجزای حساس مانند دیفرانسیل، گیربکس یا سیستم برقی شکایت دارند. یکی از رانندگان اظهار کرده است: «برای یک قطعه دیفرانسیل، نزدیک به دو ماه منتظر بودم و مجبور شدم کارم را متوقف کنم.»
راننده دیگری گفته است: «قطعات دیما از آن‌چه به‌نظر می‌رسید گران‌تر بود و نزدیک ما نمایندگی فعالی نیز نبود.» برخی رانندگان هم از کندی پاسخگویی نمایندگی‌ها گلایه دارند. این مشکلات، اعتماد رانندگان به دیما را به‌چالش کشیده است. مایان برای جلب رضایت مشتریان باید شبکه خدماتش را گسترده‌تر کند، به‌تامین قطعات سرعت دهد و روی رفع ایرادهای کیفیتی تمرکز کند.
خدمات پس از فروش حرف آخر را می‌زند
گروه ماموت با محصولاتی از تریلرها تا کامیون‌های متنوع اسکانیا، سیتراک، شاکمان و دیما، بازیگری کلیدی در حمل‌ونقل ایران است. کیفیت برخی محصولاتش مانند اسکانیا یا تریلرهای یخچالی، قابل دفاع است؛ اما خدمات پس از فروش همچنان نقطه‌ضعف اصلی باقی مانده است.
تاخیرهای طولانی در تامین قطعات، کمبود نمایندگی‌ها در مناطق دورافتاده و مشکلات کیفیتی پراکنده، اعتماد رانندگان را خدشه‌دار کرده است. رقابت با برندهای داخلی مثل بهمن‌دیزل یا وارداتی‌های اروپایی، ماموت را ملزم می‌کند تا شبکه خدماتش را گسترش دهد، لجستیک قطعات را بهبود ببخشد و نظارت بر کیفیت را دقیق‌تر کند. در غیر این صورت، در بازار پررقابت امروز، خطر از دست دادن مشتریانش جدی است.
