به گزارش «اخبار خودرو»، موج بیکاری کارگران در صنعت و در نمایندگی‌های رسمی واردکننده خودرو بالا گرفته است. بااین‌حال مدیران این صنعت همچنان به بخشنامه ضرورت ترخیص کالاهای رسوب‎کرده در گمرک امید دارند. شرکت‌های نمایندگی رسمی باتوجه به ترس‌ها و امیدهای پیش‌روی خود در چندماه اخیر، اقدامات چندمرحله‌ای را در برنامه‌های بقای نمایندگی‌های خود گنجانده‌اند البته ‌این برنامه‌ها حکایت از تعدیل نیروهای متخصص در این شرکت‌ها دارد.

اتمام اجباری همکاری با کارگران نیمه‎ماهر که از نخستین ماه‌های ممنوعیت واردات کلید خورد، حالا به تمدید نشدن قراردادهای کارگران متخصص و فوق‌تخصص ختم شده است. نیروهایی که بیش‌از یک‌دهه در این صنعت آموزش دیده و متبحر شده‌اند، حالا با بحران بیکاری در کشور دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

درخصوص موج مهاجرت‌ نیروهای متخصص بخش واردات خودرو به‎سوی کشورهای درجه دوم‌وسوم که ناشی‌از اخراج گروهی پرسنل شرکت‌های نمایندگی است، پیش از این توسط برخی کارشناسان کسب‎وکار هشدار داده شده بود. همچنین برخی کارشناسان بازار و صنعت خودرو سرخوردگی این نیروهای آموزش‎دیده در صنعت را ناشی‌از تصمیمات بدون آینده‌نگری دولتی‌ها می‌دانند، چنین تصمیمات خلق‌الساعه‌ای مانند چوب لای‌چرخ صنعت واردات خودرو قرار گرفت و این صنعت را از حرکت بازداشت.

علی شکوهی، کارشناس صنعت و بازار خودرو در این خصوص معتقد است: «نیروهای اخراج‌شده از شرکت‌های نمایندگی، سرمایه‌های چندساله شرکت‌های نمایندگی در صنعت خودرو کشور هستند و برای آموزش آن‎ها هزینه‌های بسیاری شده است که با حذف این نیروها از صنعت خودروهای وارداتی، امکان به‎کارگیری آنان در بخش‌های دیگر صنعت وجود ندارد.»

وی درخصوص برنامه مدیریت منابع ارزی کشور می‌گوید: «این دستورالعمل‌ و بخشنامه‌ها برای جلوگیری از خروج ارز و کاهش هزینه‌های کشور تنظیم و به اجرا درآمده، درحالی که ممنوعیت واردات خودرو اکنون به یک مرکز بزرگ هزینه مبدل شده است. ثروت اندوخته‎شده در هزینه آزمون و خطاهای نیروی انسانی این بخش برای کسب تبحر لازم، غیرقابل محاسبه است. آمار مهاجرت قطعی نیروهای متخصص در پایان سال مشخص خواهد شد اما باتوجه به موج بیکاری 6هزار نفری در این بخش، می‎توان حدس زد نیروهایی که کشور را به قصد مهاجرت برای ادامه فعالیت در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس ترک کرده‎اند، تعداد کمی نیستند. به‎ویژه آن‎که بخش قابل‌توجهی از نیروهای متخصص اخراج‎شده هنوز بلیت خروج از کشور خود را تهیه نکرده‌اند و مقصدشان هم مشخص نیست.»

شرکت‌های نمایندگی رسمی درخصوص مرخصی اجباری پرسنل خود چه برنامه‌های جایگزینی دارند؟ 

مرخصی‌های اجباری پرسنل متخصص در این شرکت‌ها به پایان رسیده و درحال‎حاضر بحث قطع همکاری با این نیروها مطرح است. باتوجه ممنوعیت واردات خودرو، ضرورت به‎کارگیری نیروهای دفاتر فروش که به ترتیب ماهیت کار، از اولویت کمتری برخودار بودند، کاهش یافت و مدیران شرکت‌های واردکننده خودرو مجبور به تعدیل نیروی انسانی خود شده‌اند. درحال‎حاضر شرایط این شرکت‌ها نامناسب‎تر از گذشته شده است و برای حفظ کلیت مجموعه‌های تجاری خود مجبور به تعدیل نیروهای ماهر و متخصص به‎صورت گروهی شده‌اند. در صورت ادامه این روند، سرمایه‌گذاران این بخش از صنعت مجبور به کوچ اجباری از این صنعت خواهند شد. همان‎طور که نیروهای متخصص این شرکت‌ها به سمت شرکت‌های مادر کوچانده شده‌اند.

 ممنوعیت واردات خودرو چه میزان نیروی بیکار متخصص به‌وجود می‌آورد؟ 

باتوجه ‌به‌آن‌که بسیاری از کارشناسان جامعه‎شناسی وضعیت کنونی صنعت خودرو و شرکت‌های نمایندگی را حالت فوق‌العاده می‌دانند، باید گفت نیروهای متخصص در مارکتینگ و فروش محصولات خارجی ماه‌هاست تحت‌فشار شدید کاری و عصبی قرار گرفته‌اند. نیروهای متخصصی که فروش مجموعه‌ای را آموخته‌اند، نمی‌توانند وارد بازارهای فروش سنتی خودرو شوند و درصورت انتقال وضعیت شغلی به یکی از این بازارها قطعا دچار سرخوردگی‌های اجتماعی و شخصیتی خواهند شد. در این خصوص باید گفت هزینه‌های به‎کارگماری نیروهای ماهر و متخصص بسیار کمتر از ارزش ارز مورداستفاده در این صنعت است. انجمن واردکنندگان در آماری اعلام کرده است نیروهای بیکارشده در این صنعت تا پایان سال به بیش‌از 6هزار نفر خواهد رسید. درحالی که این آمار تنها به نیروهای در ارتباط مستقیم با شرکت‌های نمایندگی اشاره دارد. اما باتوجه به برچیده شدن بیش‌از 209 دفتر نمایندگی در سراسر کشور، مشاغل بسیاری که در ارتباط با این صنعت هستند، درگیر این موج بیکاری‌ها خواهند شد.

 جذب نیروهای متخصص بیکارشده در صنعت واردات خودرو در چه بخش‌های دیگری از این صنعت امکان پذیر است؟

در این خصوص باید گفت این امری سهل و ممنتع است، هم می‌توان این نیروها را روانه صنایع دیگر کشور کرد، هم نمی‌توان چنین کاری را انجام داد. زیرا صنایع دیگر در کشور شرایط بهتری ندارند. صنعت خودرو به‌دلیل زیبایی ذاتی بیشتر در کانون توجه است. صنایع بزرگ‎تر مانند صنایع غذایی در این کشور وجود دارند که حتی یک ماهنامه ندارند اما شاهد هستیم صنعت خودرو دارای چند رسانه ماهانه و هفتگی و حتی روزنامه است. این امر نشان از محبوبیت صنعت خودرو در اذهان عمومی دارد. البته امکان به‎کارگیری نیروهای فنی این شرکت‌ها در دیگر صنایع نیز وجود دارد.

 درخصوص مهاجرت نیروهای متخصص چه آماری وجود دارد؟ باتوجه به ارتباطات خارجی موج مهاجرت این نیروها به سوی کدام کشورهاست؟

درخصوص مهاجرت نیروهای متخصص آمار دقیقی دردست‌نیست. آمارهایی هم که در برخی رسانه‌ها اعلام می‌شود، مبنی‌بر خروج بیش‌از 10هزار نفر است اما از منبع رسمی نشات نمی‌گیرد. بنابراین به این آمارها نمی‌توان اعتنا کرد. اما در این خصوص همه فعالان این حوزه ‌می‌دانند سیل مهاجرت نیروهای متخصص صنعت خودرو به کشورهای همجوار و جنوب خلیج فارس آغاز شده است. این مهاجرت‌ها آینده شغلی نیروهای متخصص صنعت واردات خودرو را تضمین نمی‌کند و اتفاقا به‌دلیل استفاده این نیروهای در مشاغل پست، وضعیت این نیروها نگران‌کننده‌تر از بیکارماندگان حرفه‌ای داخل کشور است. اما این بدان معنا نیست تمام هم‎وغم کشور باید این باشد که آنها را به کشور بازگرداند. اما برای جلوگیری از مهاجرت نیروهای متخصص باید برنامه‌ریزی دقیق و عملیاتی از سوی دولت ارائه شود.

 اگر هزینه تولید هر شغل را ۲۰۰میلیون‌تومان درنظر بگیریم آیا ضرر ناشی‌از این بیکاری‌ها در صنعت واردات خودرو باعث اتلاف منابع ارزی کشور نمی‌شود؟

هزینه تولید یک شغل در صنعت خودرو شاید 200میلیون‌تومان باشد اما درخصوص نیروهای شرکت‌های واردکننده خودرو باید گفت هزینه آزمون‌وخطاهای انجام‎شده طی یک‌دهه از به‎کارگیری این نیروها بسیار بالاتر از این ارقام خواهد بود. نیروهای متخصص این بخش دارای تجربیاتی هستند که در این صنعت کاربردی بوده و درصورت خروج این نیروها از این صنعت تجربیات آنان به‌نوعی هدر خواهد رفت.

 باتوجه به‌دلیل اصلی ممنوعیت واردات خودرو که مدیریت منابع ارزی در کشور بوده است، آیا این تصمیم درحال‎حاضر نقض‌قرض نشده است؟

میزان ارز مورد نیاز این صنعت در مقایسه با بسیاری از اقلام مصرفی در صنایع دیگر کشور حتی قابل‌مقایسه نیست. اهمیت به سلیقه‌ها و خواست عمومی، ضرورت حضور رقابتی خودروهای خارجی را نمایان می‌کند. در این خصوص دولت با شتابزدگی اقدام به تنظیم برخی دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌ها کرد که منجر به نوسانات شدید در بازار و صنعت خودرو شد. هزینه خروج نیروهای متخصص در این صنعت به‌نوعی با هزینه خروج ارز از کشور برابری می‌کند.

 باتوجه به خروج نیروهای متخصص از این صنعت، چه میزان هزینه برای آموزش و جذب نیروهای جدید موردنیاز در این صنعت لازم است؟

جذب نیروهای متخصص و آموزش کارگران ماهر در صنعت واردات خودرو بیش از یک‌دهه زمان برده است. برخی قراردادهایی که امروزه شاهد خروج شرکت‌های خارجی از آن‌ها هستیم، چندسال زمان برده بود تا به‌مرحله اجرا برسد اما باتوجه به تغییر شرایط سیاسی کشور یک‎شبه منتفی شد. این هزینه‌ها در هیچ یک از قالب‌ها گنجانده نمی‌شوند و هزینه آن به دوش شرکت‌های نمایندگی سنگینی می‌کند.

 در گزارشی دبیر انجمن واردکنندگان خودرو اعلام کرد ۲۰۹ دفتر نمایندگی رسمی در سراسر کشور تعطیل شده است. به‌غیر از دفاتر خودمالک آیا دفاتر متعلق به نمایندگی‎ها به فروش گذاشته خواهند شد؟

این امر به تصمیم مدیران شرکت‌های نمایندگی بستگی دارد اما در وضعیت فعلی که آینده این صنعت در وضع نامعلومی قرار گرفته، طبیعی است مدیران برخی شرکت‌های نمایندگی رسمی برای جمع‌آوری سرمایه‌های خود از سطح کشور اقدام به فروش دفاتر مازاد برنامه‌های کرده‎اند. اما درخصوص دفاتر خودمالک امید است فعالیت آنها به‌صورت دفاتر خدمات‌فنی ادامه یابد تا زمانی‌که وضعیت نامعلوم واردات خودرو روشن شود.