در ادامه به بررسی موضوع بازسازی اتوبوس‌های فرسوده می‌پردازیم.
هزینه بازسازی کامل یک اتوبوس چقدر است؟
میانگین عمر اتوبوس‌ها هفت تا ۱۰ سال برآورد می‌شود که البته استانداردهای جهانی رقمی پایین‌تر و حتی عمر مفید ناوگان حمل‌ونقل عمومی را تا پنج سال مطرح می‌کند، اما در شرایطی که مدیریت شهرها با محدودیت منابع مالی، تحریم‌ها و شرایط سخت اقتصادی مواجه هستند، باید به فکر راهکارهای کوتاه‌مدت و ارزان باشند تا این ناوگان جانی دوباره بگیرد. بازسازی اتوبوس‌های شهری در کنار موضوع نوسازی ناوگان، پروژه‌ای درحال اجراست اما در مقاطع مختلف زمانی و شرایط اقتصادی، با فرازونشیب‌هایی همراه بوده است.
در گذشته اتوبوس‌های جدید پس از گذشت پنج سال بازسازی می‌شدند، اما با توجه به سیاست‌های کلان دولت و مشکلات تولید و واردات اتوبوس در کشور، عمر ناوگان اتوبوسرانی برخی شهرها درحال‌حاضر از حد متوسط فراتر رفته است و با توجه به عمر بالای ناوگان، برخی اتوبوس‌ها در سطح‌یک (از صفر تا صد) بازسازی می‌شود.
چندی پیش، حمیدرضا عزیزی، مسئول بازسازی اتوبوس‌های شرکت واحد اتوبوسرانی تهران گفت: «در بحث ناوگان اتوبوسرانی با توجه به فرسودگی، در کنار نوسازی و اورهال اتوبوس‌ها، بازسازی نیز در دستور کار قرار گرفت. در حقیقت باتوجه به دشواری تهیه اتوبوس‌ها و همچنین با توجه به تحریم‌های ظالمانه اعمال‌شده به حوزه بازسای اتوبوس‌ها وارد شدیم تا از این طریق آسایش نسبی را برای شهروندان تهرانی فراهم کنیم.»
مسئول بازسازی اتوبوس‌های شرکت واحد اتوبوسرانی تهران تاکید کرد: «سطوح تعمیراتی و بازسازی در سه سطح تعریف می‌شود که در سطح اول همه یونیت‌های اصلی بازسازی می‌شود که قطعا زمان‌بر است و هزینه بیشتری را نیز در بر می‌گیرد. در سطح دوم سیستم‌های ترمز و سیستم‌های ظاهری بازسازی می‌شوند و در سطح سوم فقط سیستم‌های ظاهری و تزئینات مورد بازسازی قرار می‌گیرند.»
وی با تاکید بر اینکه درحال‌حاضر حدود ۵۰درصد ناوگان اتوبوسرانی تهران فرسوده هستند، افزود: «یونیت‌های اصلی اتوبوس‌های دو کابین ما از برندهای خاص اروپایی است و گاه تامین قطعات اصلی موجب ایجاد تاخیر در روند بازسازی‌ها می‌شود.»
مسئول بازسازی اتوبوس‌های شرکت واحد اتوبوسرانی تهران در بخش دیگری از صحبت‌های خود در خصوص هزینه‌های بازسازی اتوبوس‌ها بیان کرد: «بازسازی کامل یک اتوبوس حدود یک‌میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان هزینه دارد و بازسازی در سطح سوم یعنی تزئینات و ظاهر اتوبوس‌ها حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان هزینه در بر دارد.»
وی تاکید کرد: «اتوبوس‌ها طی قراردادی با شرکت پیمانکار براساس چک‌لیست بازسازی می‌شوند و همه موارد موردنظارت قرار می‌گیرد.»
عزیزی در پاسخ به سوالی درخصوص کاهش تعداد اتوبوس‌های ناوگان اتوبوسرانی از ۵۰۰۰ اتوبوس به ۱۸۰۰ اتوبوس در ابتدای دوره ششم مدیریت شهری، گفت: «تعداد اتوبوس‌های ملکی پس از واگذاری ظرف سال‌های گذشته نه‌تنها کاهش پیدا نکرده؛ بلکه افزایش نیز داشته است و بی تردید هدف ما تسهیل عبور و مرور برای شهروندان بوده که در همین راستا یکی از اقدامات بازسازی اتوبوس‌هاست.»
کمبود نیروی ماهر برای اورهال اتوبوس‌ها
مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی اصفهان و حومه نیز در این باره گفت: «بعضی تعمیرات اتوبوس‌های شهری، سبک است و طی یک یا دو روز و در نهایت یک‌هفته انجام می‌شود و بعضی دیگر سنگین بوده و به‌طورمثال اگر موتور آن سوخته باشد، چندماه، مشروط بر اینکه قطعات آن در بازار موجود باشد، به‌طول می‌انجامد. این در حالی است که اگر قطعات موردنیاز در بازار موجود نباشد، باید منتظر تهیه آن از جمله تامین قطعه از خارج از کشور و تامین توسط کارخانه یا نمایندگی‌ها بمانیم و پس از آن با مسائلی همچون واردات، ترخیص، گمرک، استاندارد و غیراستاندارد بودن آن مواجه هستیم. از این‌رو ممکن است گاهی اوقات یک اتوبوس به این دلیل تا یک‌سال در توقفگاه منتظر تعمیر بماند، چراکه ممکن است به‌واسطه تحریم، قطعات مورد نیاز آن تامین نشده و حتی نمایندگی نیز نتواند آن را تامین کند.»
سیدعباس روحانی ادامه داد: «حتی گاه پیش آمده است که اتوبوسی پس از تحویل از کارخانه همان روز اول دچار نقص فنی شده و کارخانه تولیدکننده نیز نتوانسته است قطعه مورد نیاز را تامین کند که این مساله می‌تواند تعمیرگاه ما و بحث تعمیرات را با چالش‌های بسیاری مواجه کند.»
مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی اصفهان و حومه همچنین گفت: «در این شرایط، گاهی مجبور می‌شویم به شرکت‌های دانش‌بنیان سفارش دهیم تا قطعه موردنیاز را برایمان طراحی کنند یا ما قطعه‌سازی کنیم تا بتوانیم اتوبوسی را که می‌تواند روزانه حداقل ۵۰۰ نفر را در سطح شهر جابه‌جا کند، اورهال کنیم.»
سیدعباس روحانی در پایان تاکید کرد: «در قسمت فنی، با نیروهایی که باید متخصص باشند تا بتوانیم از توانمندی آن‌ها برای تعمیرات استفاده کنیم، مواجه هستیم. البته نیروهای این شرکت توانایی و مهارت کافی برای تعمیر اتوبوس‌ها را دارند، اما در این خصوص به‌دلیل اینکه نیروی کار متخصص در جامعه ما کم بوده یا بازار بیرون از اینجا جذابیت بیشتری دارد، با کمبود نیروی ماهر مواجه هستیم.»
