صنعت خودرو و صنایع وابسته به آن، همواره یکی از ارکان حیاتی اقتصاد کشور محسوب می‌شود. اما در سال‌های اخیر، این بخش با چالش‌های جدی مواجه شده است. صنعت تولید لنت ترمز و کلاچ که ازجمله صنایع پایه‌ای و ضروری در خودروسازی به شمار می‌رود، از مشکلات متعددی رنج می‌برد که ازجمله آن‌ها می‌توان به واردات بی‌رویه، کمبود انرژی، نوسانات ارزی و قوانین پیچیده اشاره کرد.
مسعود حسن‌پور لیما، دبیر انجمن صنایع تولید لنت ترمز و کلاچ کشور، در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای‌خودرو» به تحلیل این مشکلات پرداخت و وضعیت بحرانی این صنعت را تشریح کرد.
او با اشاره به واردات غیرضروری و بیش از حد لنت‌های خودرو سنگین که در ماه‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است، هشدار داد واردات بی‌رویه نه‌تنها تولید داخل را تحت‌شعاع قرار داده، بلکه منجر به خروج ارز از کشور و ضربه به اشتغال داخلی شده، او معتقد است این کمبود منابع انرژی و زیرساخت‌های ناکافی، تولیدکنندگان داخلی را با ضرر و زیان‌های فراوانی روبه‌رو کرده و توان رقابتی آن‌ها را در برابر محصولات وارداتی کاهش داده است. به‌گفته او، دولت باید با اتخاذ سیاست‌های مناسب در جهت تخصیص ارز برای مواد اولیه و ماشین‌آلات، از تولیدکنندگان داخلی حمایت کند تا بتوانند در برابر مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها ایستادگی کنند.
این فعال صنعتی تصریح کرد: «برای حفظ این صنعت و جلوگیری از نابودی آن، نه‌تنها باید قوانین واردات به‌طور جدی مورد بازنگری قرار گیرد، بلکه باید حمایت‌های مالی و تسهیلات ویژه برای بازسازی و تقویت زیرساخت‌های تولید داخلی در نظر گرفته شود.»
حسن‌پور همچنین بر لزوم ساده‌سازی فرآیندهای اداری و حذف موانع غیرضروری در مسیر تولید و صادرات تاکید کرد و گفت: «در صورت ادامه بی‌توجهی به وضعیت تولید داخل، نه‌تنها صنعت لنت ترمز و کلاچ که بسیاری از صنایع دیگر نیز در معرض خطر قرار خواهند گرفت و مشکلات اقتصادی کشور تشدید خواهد شد.
وضعیت فعلی تولید لنت ترمز و کلاچ در کشور چگونه است و مهم‌ترین مشکلات پیش روی تولیدکنندگان چیست؟
وضعیت تولید لنت ترمز و کلاچ در کشور با چالش‌های فراوانی مواجه است که به‌شدت بر ظرفیت تولید و سودآوری صنایع داخلی تاثیر گذاشته است. اولین مشکل، عدم تامین انرژی پایدار است. بسیاری از کارخانه‌ها به دلیل قطع برق، گاز و آب دچار تعطیلی‌های مکرر یا کاهش ظرفیت تولید شده‌اند. این قطعی‌ها نه‌تنها به فرآیند تولید آسیب می‌زنند، بلکه هزینه‌های اضافی برای تامین منابع انرژی جایگزین مانند استفاده از ژنراتورهای دیزلی را به تولیدکنندگان تحمیل می‌کنند.
از سوی دیگر، رکود بازار داخلی و واردات بی‌رویه کالاهای مشابه از خارج، باعث کاهش تقاضا برای تولیدات داخلی و افت فروش آن‌ها شده است. علاوه بر مشکلات تامین انرژی، قوانینی که در جهت تسهیل تولید داخلی طراحی نشده‌اند، شرایط را برای تولیدکنندگان دشوار کرده‌اند.
مقررات پیچیده و اداری که وقت و منابع زیادی از تولیدکنندگان را می‌گیرد، به‌جای کمک به توسعه تولید، مانعی بزرگ در مسیر پیشرفت آن‌ها شده‌اند. به‌علاوه، مشکلات مربوط به تامین مواد اولیه و عدم تخصیص مناسب ارز، تولیدکنندگان را از نظر مالی تحت فشار قرار داده است. بسیاری از کارخانه‌ها به دلیل افزایش هزینه‌های تولید و نوسانات قیمت مواد اولیه قادر به رقابت با محصولات وارداتی ارزان‌قیمت نیستند. این وضعیت به کاهش کیفیت تولیدات داخلی و در نهایت کاهش سهم بازار داخلی منجر شده است.
چه قوانین یا مقرراتی، بیشترین آسیب را به تولیدکنندگان داخلی وارد کرده‌اند؟ آیا پیشنهاد مشخصی برای اصلاح این قوانین دارید؟
قوانین و مقررات پیچیده‌ای که به تولیدکنندگان داخلی آسیب می‌زنند، شامل محدودیت‌ها و مقررات سخت‌گیرانه در زمینه واردات مواد اولیه، تخصیص ارز و مالیات هستند. بسیاری از این قوانین به‌جای تسهیل فرآیند تولید، روندهای غیرضروری و زمان‌بر ایجاد کرده‌اند که منابع و انرژی تولیدکنندگان را به هدر می‌دهند. یکی از اصلی‌ترین مشکلات، تخصیص ارز است که بسیاری از تولیدکنندگان برای تامین مواد اولیه و ماشین‌آلات دچار مشکل می‌شوند. این مساله باعث ایجاد نوسانات در قیمت‌ها و کاهش توان رقابتی تولیدکنندگان داخلی در برابر محصولات وارداتی ارزان‌تر می‌شود.
در کنار این مشکلات، قوانین مالیاتی و حمایتی که به نفع تولیدکنندگان داخلی نبوده و نیاز به بازنگری دارند، فشار مضاعفی را به صنایع تولیدی وارد کرده است. به‌طور خاص، قوانین مالیاتی پیچیده که تولیدکنندگان را مجبور به پرداخت مالیات‌های غیرمنصفانه می‌کنند و همچنین نبود مشوق‌های مالی برای سرمایه‌گذاری در صنعت، تولیدکنندگان را از رشد باز می‌دارد. راهکارهای پیشنهادهای برای اصلاح این قوانین شامل ساده‌سازی فرآیندهای اداری، تخصیص ارز بیشتر به تولیدکنندگان و وضع مشوق‌های مالیاتی برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی است. این اصلاحات می‌تواند به بهبود فضای کسب‌وکار و کمک به افزایش رقابت‌پذیری صنعت داخلی بینجامد.
چگونه واردات بی‌رویه لنت‌های خودرو سنگین بازار تولیدات داخلی را تهدید می‌کند؟ آیا آمار ارائه‌شده‌توسط گمرک جمهوری اسلامی هم مؤید نگرانی‌های تولیدکنندگان است؟
واردات بی‌رویه لنت‌های خودرو سنگین، یکی از مهم‌ترین تهدیدها برای بازار تولید داخلی است. واردات بیشتر از نیاز واقعی بازار نه‌تنها تقاضا برای محصولات داخلی را کاهش می‌دهد، بلکه تولیدکنندگان داخلی را با مشکلات مالی و رقابتی جدی روبه‌رو می‌کند. عرضه بی‌رویه لنت‌های وارداتی به‌ویژه زمانی که این لنت‌ها با قیمت‌های پایین وارد بازار می‌شود، رقابت را برای تولیدکنندگان داخلی بسیار دشوار می‌کند. بسیاری از تولیدکنندگان داخلی که تلاش می‌کنند محصولات باکیفیت و مطابق با استانداردهای بین‌المللی تولید کنند، به دلیل تفاوت قیمتی با واردات، مشتریان خود را از دست می‌دهند.
آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران که واردات لنت خودرو سنگین در سه‌ماهه پاییز امسال را برابر با واردات کل سال ۱۴۰۲ اعلام کرده، نگرانی‌ها را تایید می‌کند نشان‌دهنده بحران واقعی در صنعت است. این حجم از واردات بی‌رویه بدون توجه به نیاز واقعی بازار داخلی، موجب اشباع بازار و کاهش فروش تولیدکنندگان داخلی می‌شود. واردات غیرضروری کالاهایی که مشابه آن‌ها در داخل به اندازه کافی تولید می‌شود، نه‌تنها به اقتصاد کشور آسیب می‌زند، بلکه باعث کاهش اشتغال در صنعت تولیدی می‌شود. در این شرایط، ضروری است که سیاست‌های حمایتی و تعرفه‌های مناسب برای محدود کردن واردات کالاهای مشابه داخلی وضع شود.
آیا تولیدکنندگان توان تامین کامل نیاز بازار داخلی را دارند؟ کیفیت محصولات داخلی در مقایسه با نمونه‌های وارداتی چگونه است؟
تولیدکنندگان داخلی به‌طور کلی توان تامین نیاز بازار داخلی را دارند، اما مشکلاتی همچون واردات بی‌رویه، کمبود مواد اولیه و عدم تخصیص مناسب ارز مانع از رشد کامل ظرفیت‌های تولیدی می‌شود. کیفیت محصولات داخلی در بسیاری از موارد با نمونه‌های وارداتی برابری می‌کند و حتی در برخی از موارد، تولیدات داخلی از نظر کیفیت بهتر و مطابق با نیاز بازار هستند. با این‌حال، رقابت نابرابر با واردات ارزان‌قیمت، تولیدکنندگان داخلی را در موقعیت دشواری قرار داده است.
برای مثال، بسیاری از تولیدکنندگان داخلی به دلیل نوسانات نرخ ارز و هزینه‌های بالای تولید، نمی‌توانند محصولات خود را با قیمت رقابتی در بازار عرضه کنند. علاوه بر مشکلات اقتصادی، محدودیت‌های تامین مواد اولیه و افزایش هزینه‌های انرژی، کیفیت تولیدات داخلی را تحت تاثیر قرار داده است. با این‌حال، اگر حمایت‌های دولتی بیشتر شود و موانع واردات بی‌رویه کاهش یابد، تولیدکنندگان داخلی قادر خواهند بود نه‌تنها نیاز داخلی را تامین کنند، بلکه توان صادراتی خود را نیز افزایش دهند. در نهایت، حمایت از تولید داخلی و ایجاد شرایط رقابتی برابر با واردات، می‌تواند موجب بهبود کیفیت و افزایش سهم بازار تولیدات داخلی شود.
