استفاده از ال‌پی‌جی به‌عنوان سوخت خودرو در سبد سوخت کشور با توجه به ماهیت اشتعال‌زا بودن و شرایط اقتصادی، محیط‌زیستی و جغرافیایی کشور توجیه و مبنای کارشناسی و علمی ندارد. در ادامه این موضوع را بررسی می کنیم.
ایجاد تنوع در سبد سوخت خودروها
سوخت سی‌ان‌جی در دهه ۸۰شمسی به‌منظور تنوع‌بخشی به سبد سوخت خودروها، وارد چرخه شد زیرا گزینه مناسب‌تری نداشتیم. اگر امروز سراغ ال‌پی‌جی برویم، باید ۲هزار جایگاه جدید احداث شود.
از طرفی باید خودروساز را مجبور به تولید خودروهایی با استاندارد ال‌پی‌جی کنیم که آن هم به سرمایه‌گذاری هنگفتی نیاز دارد. از طرفی باید زیرساخت‌های انتقال (نفتکش‌های مخصوص حمل ال‌پی‌جی) فراهم شود که هزینه این آن نیز عدد بزرگی خواهد شد. یکی از دلایل حذف ال‌پی‌جی از سبد سوخت خودروها در کشور، هزینه حمل‌ونقل بالا، اشتعال‌زایی فراوان و محدودیت در حمل‌ونقل آن بوده است زیرا حمل و نگهداری ال‌پی‌جی نیاز به مخازن خاصی دارد. ال‌پی‌جی در پالایشگاه‌ها در مخازن کروی‌شکل ذخیره‌سازی می‌شود، حمل آن نیز با نفتکش‌های عادی حمل سوخت ممکن نبوده و از طرفی خطرآفرین است و با توجه به این مخاطرات و از طرفی نداشتن صرفه اقتصادی گزینه مورد توجهی نخواهد بود.
ال‌پی‌جی از بنزین گران‌تر خواهد شد؟
چندی پیش عضو انجمن سی‌ان‌جی گفت: اجرای طرح ورود ال‌پی‌جی به سبد سوخت خودروها دارای صرفه اقتصادی برای کشور نبوده و حتی موجب تحمیل زیان‌های کلان اقتصادی به کشور خواهد شد. حمیدرضا سهرابی همچنین گفت: با بررسی میانگین سالانه قیمت بنزین و ال‌پی‌جی، درمی‌یابیم طی سال‌های گذشته به دلیل افزایش تقاضا برای ال‌پی‌جی در صنایع پتروشیمی و نیز کاربردهای خانگی و تجاری، نسبت قیمت ال‌پی‌جی در برابر بنزین افزایشی بوده است.
وی ادامه داد: علاوه‌بر این، بر اساس مطالعات بازار توسط مراجع داخلی و نیز مراجع معتبر خارجی، میزان تقاضا برای فرآورده‌های سبک‌تر پالایشی نسبت به سایر فرآورده‌ها تا سال ۲۰۴۰ به میزان ۵۰درصد افزایش خواهد یافت و تقاضا برای ال‌پی‌جی به‌عنوان یک خوراک عالی برای محصولات پتروشیمی با ارزش افزوده فوق‌العاده و نیز به دلایل زیست‌محیطی ازجمله آلایندگی نیروگاهی کمتر برای کشورهایی که فاقد منابع گاز طبیعی هستند طی سال‌های آتی به مراتب بیشتر خواهد شد و پیش‌بینی بالاتر بودن معنادار قیمت ال‌پی‌جی نسبت به بنزین طی سال‌های آتی موکدا برآورد می‌شود.
وی تصریح کرد: البته هزینه احداث ۱۵۰ جایگاه جدید استاندارد و تبدیل یک میلیون خودرو حدود ۳۸.۵هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود، بنابراین اجرای اتوگاز با توجه به هزینه‌های بسیار گزاف مترتب بر آن در مقایسه با CNG به دلیل زیرساخت‌های گسترده موجود جهت توزیع گاز طبیعی و نیز جایگاه‌های CNG موجود و فراگیری آن و هزینه‌های به مراتب کمتر، دارای توجیه اقتصادی نیست.
عدم آینده‌پژوهی نسبت به تقاضای ال‌پی‌جی
عضو انجمن سی‌ان‌جی تاکید کرد: ازجمله تبعات احتمالی دیگری که ورود ال‌پی‌جی به سبد سوخت خودروها دارد، عدم آینده‌پژوهی نسبت‌به شرایط تقاضای ال‌پی‌جی در سال‌های پیش‌رو در بخش خودرویی است. در صورتی که رسما ال‌پی‌جی به سبد سوخت خودروها افزوده شود، نمی‌توان میزان تقاضا را ثابت نگه داشت و بدون شک ایران از صادرکننده ال‌پی‌جی به واردکننده آن در سال‌های آتی تبدیل خواهد شد. با این مسیر، در سال‌های آینده، ناترازی ال‌پی‌جی هم به ناترازی بنزین و گاز و گازوئیل اضافه خواهد شد. بنابراین در اجرایی کردن طرح اتوگاز و ایجاد تقاضا در ال‌پی‌جی، قطعا شرایط آینده کشور در نظر گرفته نشده است.
وی متذکر شد: علاوه‌بر مباحث اقتصادی، ال‌پی‌جی در مقایسه با بنزین و گاز طبیعی از خطرات بیشتری برخوردار است چراکه علاوه بر قابلیت انفجار به دلیل ماهیت شیمی- فیزیکی آن، از اشتعال‌پذیری بیشتری نسبت به بنزین برخوردار است. ضمن اینکه گاز طبیعی در صورت بروز هرگونه حادثه ناگوار فورا در هوا تخلیه می‌شود؛ اما ال‌پی‌جی به دلیل ویژگی‌های شیمیایی-فیزیکی خود از قابلیت انفجار و اشتعال‌پذیری بسیار بالاتری برخوردار بوده و در صورت بروز هرگونه حادثه، صدمات فاجعه‌باری به همراه خواهد داشت؛ حادثه گمرک دوغارون در مرز ایران و افغانستان و همچنین انفجار مخزن ۱ هزار تنی انبار گاز ری، نمونه بارز خطرات ایمنی این فرآورده نفتی هستند.
بازگشت به طرح‌های شکست‌خورده
حمیدرضا سهرابی یادآور شد: در سال‌های گذشته ال‌پی‌جی به صورت آزمایشی به سبد سوخت کشور اضافه شد و به دلیل آنکه امکان تولید خودروهای ایمن ال‌پی‌جی‌سوز در کشور وجود نداشت و همچنین بخش حمل‌ونقل عمومی توان تامین هزینه خودرو وارداتی ایمن ال‌پی‌جی‌سوز را نداشت و به دلیل ضررهای اقتصادی هنگفتی که به اقتصاد کشور وارد می‌کرد؛ این طرح متوقف شد و گسترش استفاده از سی‌ان‌جی در دستور کار دولت‌های مختلف قرار گرفت.
وی ادامه داد: از این رو بازگشت به طرح‌های شکست‌خورده گذشته که پس از انجام مطالعات و تحقیقات فراوان کنار گذاشته شده‌اند، چیزی جز تحمیل ضررهای هنگفت اقتصادی به کشور و همچنین تحمیل مخاطرات جانی به مردم نخواهد بود.
عضو انجمن سی‌ان‌جی تاکید کرد: متنوع‌سازی سبد سوخت هرچند که شعاری درست و اقدامی مناسب جهت تامین امنیت انرژی کشور است اما با توجه به هزینه‌های سنگین تحمیلی اجرای طرح اتوگاز و همچنین زیان‌های سنگینی که این طرح به اقتصاد کشور تحمیل می‌کند، به نظر می‌رسد گزینه مناسبی برای متنوع‌سازی سبد سوخت نیست و تاثیر چندانی هم بر کاهش ناترازی بنزین ندارد.
